Veterinaire immunologie: voorkomen van ziekten

Geschreven en geverifieerd door biochemie Luz Eduviges Thomas-Romero

Laatste update: 21 december, 2022

Als je de woorden ‘veterinaire immunologie’ hoort, dan begin je misschien aan de allergieën van je huisdier te denken. Of misschien associeer je het losjes met zoiets als artritis.

Dit studiegebied raakt namelijk alle gebieden van de dierengeneeskunde, maar heeft specifiek betrekking op de diagnose, preventie, behandeling en bestrijding van besmettelijke en auto-immuunziekten.

En het gaat ook niet alleen om huisdieren. Dierenartsen die op dit gebied werken, werken ook met boerderijdieren, wilde dieren en zelfs met dieren die in wetenschappelijk onderzoek worden gebruikt.

In deze tijd zijn termen als ‘immuunsysteem’, ‘vaccins’ en ‘prevalentie’ duidelijk overal aanwezig. Wat veel mensen niet weten, is dat er ook een hele tak van dierengeneeskunde aan deze discipline is gewijd. Vandaag gaan we veterinaire immunologie onder de loep nemen.

Vaccins zijn een product van veterinaire immunologie

De prevalentie van ziekten bij dieren vormt voor zowel de fokkerij als de volksgezondheid een bedreiging. Sinds hun ontdekking zijn vaccins de sleutel tot het bestrijden van verschillende besmettelijke dierenziekten geweest.

De voor de hand liggende voorbeelden die je waarschijnlijk kunt bedenken, kunnen influenza A of de Mexicaanse griep zijn, beide zoönotische ziekten die mensen kunnen infecteren.

Om tot een effectieve vaccinatiestrategie te komen, moet goed op verschillende factoren worden gelet, zoals de kwaliteit van het vaccin en de wijze van toediening. Het is ook belangrijk om te controleren of het correct werkt, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van antilichamen in bloed te verifiëren.

De veterinaire immunologie houdt zich dus met al deze kwesties bezig, evenals met de ontwikkeling van nieuwe vaccins en het effect van hulpstoffen bij eerdere inentingen.

Veterinaire immunologie bij huisdieren en boerderijdieren

Het immuunsysteem van een dier gebruikt verschillende mechanismen om het lichaam te beschermen. Ten eerste is er het aangeboren immuunsysteem, dat is alles wat aanwezig is voordat het aan een infectie wordt blootgesteld. Hiertoe behoren onder andere:

• Fysieke barrières zoals huid en slijmvliezen.
• Moleculen in het bloed zoals het complementsysteem.
• Fagocyten, die schadelijke cellen of bacteriën opnemen.
• Cytokines, dit zijn eiwitten die door het bloed reizen en de immuunrespons sturen, zoals interferonen.

Dan is er het adaptieve immuunsysteem, dat uit mechanismen bestaat die door blootstelling aan een infectie worden geïnduceerd of gestimuleerd. Ze reageren specifiek op de infectie in kwestie. Op deze manier kunnen vaccins effectief zijn om het lichaam tegen mogelijke infecties te beschermen.

Vaccins stellen het immuunsysteem bloot aan verzwakte of gedeactiveerde vormen van een infectie. Het lichaam van het dier kan de infectie vervolgens herkennen en bestrijden zonder eerst besmet te hoeven worden.

Op het gebied van diagnose houdt de veterinaire immunologie zich bezig met het opsporen van pathogenen, zoals virussen, bacteriën en parasieten door middel van serologie. Het heeft ook tot doel nieuwe diagnostische methoden te ontwikkelen en laboratoriumprocessen te gebruiken om de gevoeligheid voor antibiotica te bepalen.

Immunologie is van vitaal belang voor dieren in elke fase van hun leven

Kleine verschillen in het immuunsysteem kunnen voor jonge dieren het verschil zijn tussen leven en dood. Zo worden herkauwers bijvoorbeeld zonder antilichamen geboren.

Dit komt, omdat de placenta niet toestaat dat ze uit het bloed van de moeder worden doorgegeven. Als gevolg hiervan zijn ze sterk afhankelijk van de IgA-type antilichamen die ze van colostrum in de moedermelk krijgen.

Aandoening van het immuunsysteem

Soms kan de immuunrespons zelf nadelige effecten veroorzaken. Allergieën zijn hiervan een klassiek voorbeeld. Andere mogelijke gevolgen zijn onder andere infecties zoals artritis, caprine artritis encefalitis en hondenziekte.

Dankzij de moderne biotechnologie en ons toegenomen begrip van het immuunsysteem hebben we zeer effectieve vaccins kunnen ontwikkelen. En, zoals de coronaviruspandemie heeft aangetoond, kan deze detectie en behandeling van infectieuze agentia in het wild cruciaal zijn om toekomstige virale uitbraken te beheersen.