De chimpanseecultuur is aan het verdwijnen

Geschreven en geverifieerd door de dierenarts Eugenio Fernández Suárez

Laatste update: 21 december, 2022

Binnen het dierenrijk vormen primaten een bijzonder interessante groep. Ze vertonen uiteenlopend gedrag en hebben unieke culturele kenmerken. Soorten zoals chimpansees hebben duidelijke culturen. Helaas blijkt uit een studie dat de chimpanseecultuur aan het verdwijnen is.

Dierencultuur

Er zijn veel diersoorten die met uitsterven bedreigd worden. We richten ons echter zelden op de andere verliezen die gepaard gaan met het verdwijnen van deze soorten. Denk daarbij aan zaken zoals cultuur. Het valt niet te ontkennen dat dieren ook culturele eigenschappen hebben.

Apen gaan bijvoorbeeld terug naar de tijd van het Stenen Tijdperk. Verschillende papegaaiensoorten hebben bijvoorbeeld verschillende dialecten. Ook de verbazingwekkende jachttechnieken van de orka’s bewijzen allemaal dat deze culturele eigenaardigheden echt bestaan.

Natuurlijk is de cultuur van de meeste dieren heel anders dan die van de mens. Echter, in allemaal tref je gedragspatronen aan van specifieke populaties die van generatie op generatie worden overgedragen. Dit is iets dat de basis vormt van cultureel gedrag dat we als mens en met de rest van het dierenrijk delen.

Aan de andere kant is het idee dat de cultuur van deze dieren ook met uitsterven bedreigd wordt iets waar maar weinig mensen over praten. Een studie die is gepubliceerd in een tijdschrift genaamd Nature is belangrijk omdat het de aandacht op dit probleem vestigt.

Ook het culturele erfgoed van andere soorten loopt gevaar. Hetzelfde geldt ook voor de ecologische voordelen die ze met zich meebrengen.

Een studie waarschuwt dat de chimpanseecultuur aan het verdwijnen is

Een team onder leiding van onderzoekers van het Max Planck Instituut heeft het veldwerk in 46 locaties en 15 landen gecoördineerd. Dit heeft hen in de loop van 9 jaar onderzoek in staat gesteld om 31 gedragspatronen te analyseren in 144 verschillende chimpansee-gemeenschappen.

Andere studies hadden al gekeken naar de chimpanseecultuur, maar ze hebben nooit de impact van menselijke activiteiten op deze culturen geanalyseerd.

Parameters die de onderzoekers gebruikten om de mate van degradatie als gevolg van de menselijke aanwezigheid te meten waren onder meer het aantal mensen dat in het gebied woont en de hoeveelheid infrastructuur of bos.

Als gevolg daarvan blijkt uit onderzoek dat meer dan 88% van het culturele gedrag verloren gaat in gebieden waar de menselijke impact groot is.

De effecten van cultureel verlies

Het feit dat de soort zelf verdwijnt heeft natuurlijk ook duidelijke gevolgen voor de culturele achteruitgang. Er zijn minder individuen en daardoor minder overdracht van deze ongelooflijke gedragspatronen. De mens is met andere woorden direct en indirect verantwoordelijk voor het verdwijnen van deze chimpanseecultuur.

Daarom waarschuwen onderzoekers dat we de dieren niet alleen als levende wezens moeten beschermen. We moeten ook hun gedrag en cultuur behouden.

In de praktijk zijn er al verschillende natuurbeschermingsovereenkomsten die vragen om de volledige bescherming van de biodiversiteit. Dit omvat ook de bescherming van het gedrag van dieren.

De wetenschappelijke gemeenschap eist steeds vaker dat er gebieden worden gecreëerd om de chimpanseecultuur en de culturen van andere soorten te beschermen.