De zeewesp: kenmerken en leefgebied

De zeewesp, ook bekend als Chironex fleckeri, leeft in Australische en Zuidoost-Aziatische wateren. Er zijn bijna 200 soorten kwallen bekend die in de zeeën van onze planeet rondzwemmen.

Hoewel veel kwallen eigenlijk ongevaarlijk zijn, denken wetenschappers dat de zeewesp het giftigste zeedier is dat tot nu toe is ontdekt. Haar gif is zo krachtig dat degenen die erdoor gestoken zijn, zeggen dat ze zo’n ondraaglijke pijn hadden dat ze erdoor geschokt en verbijsterd waren, nog voordat het gif zijn volle effect had bereikt.

Naast giftig, is de zeewesp ook bijna onzichtbaar, waardoor ze moeilijk te detecteren zijn. Bovendien is hij overdag actief en jaagt hij het liefst in ondiep water. Dat verhoogt de kans dat ze in contact komen met nietsvermoedende zwemmers.

Fysieke beschrijving

Hun lichaam is semi-transparant en is meestal tussen de 15 en 22 centimeter lang. De diameter van hun lichaam kan echter oplopen tot ongeveer 35 centimeter.

Hun tentakels hangen aan elke hoek, en elke kant kan tot 15 tentakels bevatten, elk ongeveer 300 cm lang. De zeewesp is lichtblauw, en zeer moeilijk te zien, zelfs in helder oceaanwater. Jarenlang heeft deze eigenschap ons verhinderd te weten wat ons zo’n vreselijke pijn bezorgde, vaak gevolgd door de dood.

Elke tentakel bevat miljoenen nematocysten, microscopisch kleine haakjes waarin het gif wordt opgeslagen en verdeeld. Zeewespen hebben zintuigelijke organen, waaronder 24 ogen, maar ze hebben geen hersenen.

Voortplantingsgewoonten

Elk voorjaar verzamelen de zeewespen zich om kuit te schieten in rivieren of andere gelijkaardige watermassa’s. Ze vinden een partner in zoet water, en daar laten ze eitjes of sperma, afhankelijk van hun geslacht, direct in het water los. Na de bevruchting hecht de planula (larve) zich vast aan een hard oppervlak en wordt een kleine poliep.

De poliepen zijn piepklein. Ze zijn 1 tot 2 millimeter lang en zien eruit als een levend bolletje met twee tentakels. Ze gebruiken die tentakels om zich vast te hechten aan stenen of andere oppervlakken waar ze niet worden blootgesteld, zoals een spleet in de rotsen, of onder de rotsen.

Als de poliep klaar is met uitlopen, wordt het een jonge kwal. De jonge kwal groeit tot hij geslachtsrijp is, en reist van de rivier naar zee. Daar groeien de kwallen verder tot ze volgroeid zijn: 15 tot 22 centimeter in lengte.

Een volwassen zeewesp sterft kort na het vrijgeven van sperma, en komt niet tussenbeide in de opvoeding van zijn nakomelingen. Daarom denken wetenschappers dat deze kwal iets korter dan een jaar leeft.

Gedrag van de zeewesp

Zeewespen hebben verschillende gedragskenmerken die hen onderscheiden van andere kwallen. In het bijzonder kunnen ze actief zwemmen, terwijl de meeste andere soorten blijven drijven en door de stroming worden meegevoerd.

Een ander verschil is dat zeewespen rusten op de bodem van de zee en zich niet verplaatsen, tenzij iemand hen stoort. Wetenschappers denken dat deze rustfase hen helpt de energie te compenseren die ze verbruiken tijdens het actief zwemmen. Overdag zwemmen ze meestal langzamer, wat waarschijnlijk komt doordat ze jagen of hun prooi verorberen.

Tijdens zeer actieve golfseizoenen zakken ze af naar diep water tot de zee rustiger wordt. Als mensen worden gestoken is dat uit toeval, maar het kan wel fataal zijn. Wetenschappers denken dat vooral kinderen en jonge volwassenen het slachtoffer zijn.

Leefgebied van de zeewesp

Deze kwal leeft vooral in de wateren van het Australische continent en van Zuidoost-Azië. Hij bewoont delen van de Indische Oceaan, de Stille Oceaan en het Great Barrier Reef. Zeewespen leven ook in de wateren voor de westkust van Australië.

Mensen worden vooral gestoken in de oceaanwateren van Queensland, aan de oostkust van Australië. Wetenschappers geloven dat de zeewesp ook verantwoordelijk kan zijn voor steken die in de buurt van de Filippijnen zijn gemeld.