De mens heeft de landbouw niet uitgevonden, de mieren wel

Geschreven en geverifieerd door de dierenarts Eugenio Fernández Suárez

Laatste update: 21 december, 2022

De landbouw is ongetwijfeld een van de grootste prestaties in de geschiedenis van de mensheid. Samen met andere uitvindingen heeft het ons in staat gesteld het Paleolithicum achter ons te laten. Wat als de mens de landbouw toch niet heeft uitgevonden, maar de mieren wel? Is dit niet fascinerend? Lees verder om meer te weten te komen!

De mens heeft de landbouw niet uitgevonden, maar de mieren wel

Deskundigen geloven dat de landbouw 12.000 jaar geleden is begonnen met de mens in Azië. Samen met hun vee heeft dit de mens in staat gesteld zich te vestigen en technieken te ontwikkelen die ons uiteindelijk zouden brengen tot waar we nu zijn.

Geloof het of niet, een nieuw onderzoek toont aan dat mieren al minstens zestig miljoen jaar betrokken zijn bij de teelt van schimmels!

Er zijn eigenlijk meer dan 250 soorten “landbouwmieren” (boerenmieren, om ze hun eigen naam te geven). Daarom maken we geen grapje als we zeggen dat de mens de landbouw niet heeft uitgevonden, of in ieder geval de eerste versies ervan.

Onderzoekers geloven dat dit nieuwe onderzoek aantoont dat het vermogen van mieren om landbouw te bedrijven meerdere malen afzonderlijk is geëvolueerd, en dit staat bekend als een overtuigende evolutie.

Mieren kweken schimmels die gevoelig zijn voor parasieten. De mieren blijven echter in symbiose met de actinobacteriën, waardoor beide organismen kunnen overleven. Actinobacteriën zijn een antibioticaproducerende bacterie die de mieren in staat stelt om de schimmelparasieten in hun “gewas” onder controle te houden.

De mens heeft de landbouw niet uitgevonden, maar de pesticiden?

Deze bacteriën behoren tot het geslacht Pseudonocardia en het is bekend dat ze deze symbiose met vele bladsnijdersmieren, die afkomstig zijn uit verschillende Latijns-Amerikaanse landen, in stand houden.

Deze mieren hebben een compartiment dat bekend staat als crypten, waardoor ze actinobacteriën kunnen transporteren. Deze ontdekking werd gevonden in gefossiliseerde amber, waar luchtbellen hen in staat stelden om de oude activiteit van de actinobacteriën te zien.

Bij de huidige bladsnijdersmieren was deze symbiose al bekend. Het laat mieren toe om echte draagbare antibiotica te hebben en zich te wijden aan het bemesten van hun oogst.

Het proces van de landbouw in mieren zou eigenlijk reëler kunnen zijn dan het lijkt. Bovendien hebben mieren de schimmel gedomesticeerd, omdat deze geen sporen produceert. Daarom zou deze “domesticatie” eerder zijn begonnen dan een soortgelijke activiteit die door de mens wordt uitgevoerd. Deskundigen denken dat mieren het al meer dan 15 miljoen jaar doen.

Mieren gaan zelfs zover dat ze de resten van het gewas verwijderen om de groei van de parasiet te voorkomen. Bovendien draagt dit bij aan het behoud van de gezondheid van hun eigen stukje grond. Ondertussen leveren andere mieren vers materiaal aan de gewassen om de kolonie van voedsel te blijven voorzien.

Dit alles maakt dus vrij duidelijk dat de mens de landbouw niet heeft uitgevonden. Mieren die schimmels kweken zijn echt en doen hetzelfde werk als de mens.

Resistentie tegen antibiotica

Interessant is dat mierenkolonies nooit tekenen van resistentie tegen antibiotica vertonen. Dit is ontstaan na duizenden jaren van afhankelijkheid van actinobacteriën.

Daarom denken onderzoekers dat mieren nuttig kunnen zijn om ons te helpen meer te weten te komen over antibioticaresistentie, een van de grootste bedreigingen voor de menselijke gezondheid in de 21e eeuw.