Wat zijn feromonen en wat is hun doel in het dierenrijk?

Feromonen hebben een enorme invloed op het gedrag van dieren en spelen een grotere rol in hun levensstijl dan je misschien zou denken. Om echt te begrijpen hoe de dierenwereld werkt, moet je begrijpen wat feromonen zijn en wat ze doen.

Een andere stof dan hormonen

Feromonen zijn stoffen die dieren uitscheiden om de fysiologie van andere leden van hun soort te veranderen en in te grijpen in hun seksuele en territoriale gedrag. Deze stoffen zijn lichtgewicht moleculaire chemische lichamen die in de neusreceptoren van een dier worden aangetroffen.

Om echt te begrijpen wat ze zijn, moet je weten dat ze een zeer belangrijke rol spelen als het gaat om leden van dezelfde soort die met elkaar communiceren. In tegenstelling tot hormonen, die intern werken, komen feromonen vrij via hun speeksel, zweet of urine. Ze hebben ook een specifiek effect op hun receptoren.

Wanneer een dier feromonen afgeeft, dan beïnvloeden ze andere leden van dezelfde soort. Deze reactie, evenals andere factoren zoals klimaat of zonlicht, zijn opgenomen in een fenomeen dat als biostimulatie bekend staat. Als bijvoorbeeld moeders die borstvoeding geven aan hun nakomelingen worden blootgesteld, dan produceren ze meer melk.

Waar zijn feromonen voor?

Het vomeronasaal orgaan in de neusholte detecteert de signalen die de feromonen afgeven. De stimuli van het feromoon worden vervolgens naar de hersenen overgebracht waar de bijbehorende reactie plaatsvindt.

Dit orgaan maakt verbinding met de zenuwuiteinden van de hypothalamus, die emoties als angst en seksuele aantrekkingskracht regelt. De enige taak die ze hebben is om bepaalde informatie naar een onderwerp te sturen en vervolgens vertaalt het de reactie somatisch.

• Ze spelen een bijzonder belangrijke rol bij reproductief gedrag. Zo veroorzaken mannelijke feromonen de cyclische ovariële activiteit bij dieren zoals geiten of schapen. Een ander voorbeeld zijn jonge mannetjesolifanten. Ze verspreiden een geur die op honing lijkt om conflicten met andere mannen te voorkomen. Bepaalde feromonen die in de tranen van pasgeboren muizen worden gevonden remmen het libido van de moeder, zodat ze zich dan volledig voor haar nakomelingen inzet.
• Wat betreft territoriaal gedrag, ze fungeren als coördinaten die de andere leden van de soort vertellen wie er in een bepaald gebied leven. Bijvoorbeeld wanneer een onbekende kat het territorium van een andere kat binnengaat. Het veroorzaakt bijna automatisch een agressief instinct bij de kat die als de leider van dat gebied wordt beschouwd.

Het is verrassend, nietwaar? De wijsheid van de natuur zal ons altijd blijven verbazen.