Separatieangst bij katten: het komt voor

Scheidingsproblemen bij honden zijn een goed bestudeerd onderwerp, maar er is niet zo veel onderzoek gedaan in de katachtige wereld. Omdat ze bekend staan als onafhankelijke en afstandelijke dieren krijgen we het gevoel dat katten geen last hebben van separatieangst, maar dat is niet waar.

Het is overduidelijk dat huiskatten een band scheppen met hun baasje, dus is het niet verwonderlijk dat ze ook wat problemen kunnen ontwikkelen die met gehechtheid te maken hebben. Dit wordt geïllustreerd door de separatieangst bij katten, iets dat onlangs diepgaand bestudeerd werd door een groep wetenschappers. Hier vertellen we je er meer over.

Wat is separatieangst bij katten ?

separatieangst is het gevoel van buitensporige angst en bezorgdheid bij de afwezigheid van een ander dier. Het kan bij elke sociale soort voorkomen. Het komt echter vaker voor bij die soorten die gedomesticeerd zijn, zoals katten en honden.

In het specifieke geval van katten lijdt de kat aan angst telkens als hij gescheiden wordt van zijn eigenaar of een ander dier waarmee hij samenleeft, of dat nu van dezelfde soort is of niet. Honden die de neiging hebben de hele dag bij hun menselijke eigenaar door te brengen en hem intense genegenheid te tonen, zijn vaak vatbaarder voor separatieangst.

Hoe uit angst zich bij katten?

Het herkennen van de symptomen van angst bij katten is niet alleen nuttig om de stoornis in kwestie vast te stellen. De herkenning ervan kan op veel andere contexten worden toegepast.

Denk aan zaken zoals de stress van een verhuizing of het onbehagen bij het binnentreden van het huis van een ander dier. Hier zijn de meestvoorkomende tekenen dat je kat angstig kan zijn:

• Overdreven en voortdurende vocalisaties: Huilen, miauwen, en jammeren, onder andere.
• Abnormale ontlasting en braken buiten de kattenbak: Vloerkleden, persoonlijke voorwerpen of sofa’s zijn enkele van de plaatsen die katachtigen met deze stoornis kunnen kiezen om zich te ontlasten.
• Destructief gedrag: De kat slijpt zijn nagels niet aan de bank, maar vernielt hem opzettelijk. Dit gedrag kan ook gericht zijn op ander meubilair en stoffering.
• Overmatige vachtverzorging: Katten ontladen spanning door likken, maar als ze dat te lang doen of er verschijnt alopecia dan is dat reden tot bezorgdheid.

Separatieangst bij katten

In het specifieke geval van de scheiding tussen kat en verzorger zijn de tekenen van angst wat specifieker. Het hierboven beschreven gedrag kan op twee verschillende momenten optreden:

• Wanneer de eigenaar zich klaarmaakt om te vertrekken: De kat kent de signalen die voorafgaan aan het vertrek van zijn eigenaar, zoals hem zien aankleden of zijn schoenen aantrekken. Op dit moment overheersen de aanhankelijke gedragingen, zoals vocalisaties en aanhankelijke gebaren.
• Wanneer de kat alleen gelaten wordt: Op dit moment verschijnen abnormale ontlasting en destructief gedrag. Buitensporige vocalisaties komen ook vaak voor (hoewel niemand ze kan horen).

Een in 2020 gepubliceerde studie(Engelse link) verdiepte zich in deze vraag naar aanleiding van de quarantaine voor het COVID-19 virus.

De reden hiervoor was omdat veel huisdieren er in deze uitzonderlijke situatie aan gewend raakten dat hun baasje permanent thuis was. Gebruik makend van dit scenario werden de gehechtheids- en angstgedragingen van 223 huiskatten geëvalueerd.

De resultaten waren onthullend: gedrag zoals vernielzucht, overmatig vocaliseren, en onvoldoende urineren of poepen werd bij 13,45% van de katten gevonden bij afwezigheid van hun eigenaar. In deze groep waren de tekenen van separatieangst significant.

De studie kreeg echter kritiek omdat de begeleiders bevooroordeelde antwoorden in de vragenlijst konden geven en dat een observationele validatie van het gedrag van de kat nodig zou zijn.

Hoe help je katten om separatieangst te overwinnen?

Wat te doen als je in deze situatie zit? Veel eigenaars gaan van huis uit bang voor wat ze bij terugkomst kunnen aantreffen, en ze lijden onder het ongemak van hun kat. Als dit bij jou nog steeds een probleem is, dan zijn hier wat tips om je katachtige met angst te helpen.

Muziek

Speel wat zachte muziek voor je gaat. Er zijn klanken die speciaal voor katten gemaakt zijn en die bewezen (Engelse link) effectief zijn om ze te kalmeren.

Associaties

Probeer de voorwerpen die de angst van je kat opwekken met positieve dingen te associëren. Bijvoorbeeld, als de kat van streek raakt als hij ziet dat je zijn schoenen aantrekt, laat ze dan naast een traktatie of speeltje liggen.

Desensibilisatie-oefeningen

Desensibiliseer stressvolle stimuli. Als de kat zich angstig voelt als je de sleutels oppakt, pak ze dan vast en laat ze een paar keer per dag los. Op die manier zullen ze dat niet langer associëren met je vertrek.

Maak valse starts. Open en sluit de deur, en ga in en uit, op willekeurige tijden. Ook dit is een desensibilisatie-oefening. Je kunt dit het beste doen nadat je aan de signalen gewerkt hebt vóór je weggaat.

Afleiding

Leid hem af voor je naar buiten gaat. Strooi, voor je gaat, wat droogvoer of lekkers rond in het huis. Dit zal ervoor zorgen dat de kat erop gericht is ze te zoeken. Daardoor heeft hij niet door dat je het huis verlaten hebt. Intelligentiespelletjes zijn ook een goede optie.

Vraag een ander lid van het gezin om speciaal op het huisdier te letten als je weggaat. Op deze manier verminder je het gevoel van verlatenheid dat je wandelen bij de kat opwekt. Ook verwennerij en spelletjes brengen je angst tot bedaren.

Quality time

Breng quality time door met je kat. Als liefde en spel van dag tot dag aanwezig zijn, zal het voor de katachtige gemakkelijker zijn te voelen dat je altijd terug zult komen. Dat komt door alle genegenheid die je hem toont.

Routines

Creëer routines. Het volgen van strikte tijden voor maaltijden, schoonmaken of spelen zal de kat helpen voelen dat je weggaan deel uitmaakt van die routine, evenals je terugkomst. Onzekerheid uit het leven van je kat wegnemen helpt altijd bij zijn geestelijke gezondheid.

Conclusie over separatieangst bij katten

Als laatste (maar zeker niet de minste), straf je kat niet. Het veranderende gedrag is het gevolg van het feit dat ze je missen. Hoewel het een moeilijke situatie is om mee om te gaan, zal een berisping nooit verhelpen wat geduld en positieve bekrachtiging wel kunnen. Als je merkt dat je de situatie niet alleen aankunt, wees dan niet bang om een professional te raadplegen.