De berggorilla beringei beringei, een unieke primaat
Hoewel veel soorten ieders aandacht verdienen, zijn er enkele dieren die een bijzonder unieke geschiedenis en relatie met de mens hebben. Eén van deze dieren die ieders aandacht verdient is de berggorilla (gorilla beringei beringei).
De berggorilla: zijn oorsprong
Om te zien hoe bijzonder de berggorilla is, hoef je maar naar de classificatie te kijken. De term ‘gorilla’ heeft betrekking op twee soorten:
- Aan de ene kant de westelijke gorilla, die wordt onderverdeeld in de westelijke laaglandgorilla en de Cross Rivergorilla.
- Aan de andere kant is er de oostelijke gorilla, die ook twee ondersoorten heeft: de oostelijke laaglandgorilla en de berggorilla.
In dit artikel gaan we echter dieper in op de berggorilla.
De berggorilla is één van de ondersoorten van de oostelijke gorilla, die slechts bestaat uit twee groepen die in het wild verblijven. Eén groep woont in het mythische Virunga-gebergte die onlangs in een documentaire te zien was. De andere woont in Oeganda in het Bwindi-bos.
Verschillende schedels van de berggorilla’s werden naar Europa gestuurd om te worden gebruikt bij hun classificatie. De plant- en de dierkundige Carl Akeley overtuigde Koning Albert I van België om een nationaal park in het Virunga-gebergte te creëren.
George Schaller voerde diepgaande studies uit met betrekking tot de berggorilla en hij werd uiteindelijk opgevolgd door Dian Fossey.
Fossey zorgde ervoor dat de soort overal ter wereld bekend werd en zij wijdde haar leven aan het voorkomen van het uitsterven van de soort. Helaas leidde haar werk tot haar tragische dood.
Waarom is de berggorilla zo uniek?
Deze gorilla’s hebben op hun rug lange plukken haar die veel dichter zijn dan bij andere gorilla’s. Fossey vermeldde in haar aantekeningen dat deze primaat in ondoordringbare jungles omringd door dichte mist leeft. Deze jungles zijn duizenden jaren lang door westerlingen onopgemerkt gebleven.
Deze soort, die volledig geïsoleerd leeft, heeft al duizenden generaties inteelt gepleegd, wat de wilde populaties zeer heeft geschaad. Inteelt is het verspreiden van vergelijkbare genen, wat met betrekking tot ziekten of veranderingen in het milieu voor de hele bevolking een bedreiging vormt.
Daarnaast kan inteelt leiden tot genetische ziekten of misvormingen. Dian Fossey vermeldde soorten met vervormingen in haar aantekeningen, zoals bijvoorbeeld zes vingers aan elke hand. Dit is een duidelijk voorbeeld van de effecten die isolatie op de genen heeft.
De kosten van het redden van de berggorilla
Deze soort stond op de rand van uitsterven. De inspanningen van Dian en andere wetenschappers om de soort in stand te houden hebben geleid tot een verdubbeling van de populatie. Maar de kosten hiervoor zijn torenhoog. Een veterinair team dat bekend staat als de gorilla-artsen houdt de dieren voortdurend in de gaten.
De bekendheid die Fossey hielp om het project in een stroomversnelling te brengen, leidde ook tot toerisme. Dit betekent dat de gorilla’s niet alleen veterinaire zorg krijgen, maar ook dat ze veel camera’s op zich gericht zien.
Dit helpt immers om geld voor hun bescherming binnen te halen. Het verhoogt echter ook het risico van overdracht van menselijke ziekten op de gorilla’s.
Virussen en ademhalingsziekten hebben veel van deze gorilla’s gedood. Daarom moeten toeristen een masker dragen en afstand houden van de dieren.
Hoewel deze unieke manier van natuurbehoud af en toe tot incidenten met toeristen heeft geleid, voelt de vreedzame gorilla zich zelden bedreigd door de tientallen nieuwsgierige ogen die met hun bewakers in het bos komen.
De erfenis van Dian Fossey
In het begin, toen Fossey deze dieren begon te bestuderen, realiseerde ze zich dat ze op het punt stonden om van de aardbodem te verdwijnen. Factoren die het voortbestaan van de berggorilla ernstig in gevaar hebben gebracht waren:
- De jacht op de dieren om ze in Amerika en Europa te laten zien.
- Conflicten met de mens.
- Stroperij.
- Het verlies van habitats.
Wat Fossey deed was niet alleen de soort bestuderen. Ze zorgde er ook voor dat er patrouilles van bewakers en honden kwamen om hen tegen stropers te beschermen. Daarnaast haalden de patrouilles alle vallen uit het leefgebied van de gorilla’s weg.
Ook werkte ze aan het behoud van een groter deel van het leefgebied van de gorilla’s en leerde ze de wereld het belang van het redden van deze dieren.
Veel mensen geloven dat zonder de tomeloze inspanningen van Dian Fossey de berggorilla inmiddels uitgestorven zou zijn. Vandaag de dag leven er meer dan 800 exemplaren in de ondoordringbare jungles van Afrika. Hopelijk zullen hun aantallen blijven groeien.