Hoe zit dat: wat eten egels eigenlijk?

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez

Laatste update: 21 december, 2022

Egels zijn vriendelijke, mooie, en zeer gereserveerde zoogdieren. Hun stekels en persoonlijkheid hebben de harten van veel mensen veroverd. Daarom worden steeds meer exemplaren van bepaalde soorten van deze groep in gevangenschap gehouden. Dat geldt vooral voor de Witbuikegel (Atelerix albiventris). Weten wat egels eten is echter essentieel.

Hoewel deze dieren schattig en klein zijn, moeten we opmerken dat niet alle soorten egels in gevangenschap kunnen leven. In feite worden sommige als potentieel invasief beschouwd en andere zijn bij wet beschermd. Als je meer wilt weten over het dieet en de verzorging van deze kleine zoogdieren, moedigen we je aan verder te lezen.

Wat zijn egels?

Alvorens de voedingskeuzes van egels te onderzoeken, willen we ze eerst vanuit taxonomisch standpunt beschrijven. De term “egel” wordt gebruikt voor alle zoogdieren die lid zijn van de onderfamilie Erinaceinae (familie Erinaceidae).

Professionele portalen (Engelse link) schatten dat er maar 17 soorten van deze zoogdieren zijn, verdeeld over 5 verschillende geslachten.

Egels zijn gemakkelijk te onderscheiden van andere zoogdieren, want hun kenmerk zijn de stekels die ze dragen (gemaakt van keratine). In tegenstelling tot die bij stekelvarkens komen deze stekels niet gemakkelijk uit het lichaam van het zoogdier. Bij volwassen egels vallen ze alleen uit als ze ziek zijn of onder zware stress staan.

In het algemeen hebben egels een bruine of bruingekleurde vacht die gepaard gaat met een lichtere buik. Hun snuiten zijn goed ontwikkeld en puntig, wat erop wijst dat ze bedreven zijn in het opsporen en verkennen van de terrestrische omgeving. Hun oren variëren in grootte. De langooregel (Hemiechinus auritus)  heeft de grootste oren.

Er is maar één soort egel die in gevangenschap betrekkelijk stabiel gehouden kan worden: de witbuikegel. Het bezit ervan is op sommige plaatsen legaal, maar in landen als Spanje is dit zoogdier verboden wegens zijn invasieve status.

We wijzen er met klem op dat geen enkel in Spanje endemisch exemplaar (zoals de Europese egel) thuis gehouden mag worden, in geen enkel geval.

Heel weinig egelsoorten zijn legaal als huisdier. In sommige streken is het helemaal niet toegestaan.

Wat eten egels?

De overgrote meerderheid van de egels leeft in het wild. Tegenwoordig houden sommige mensen ze echter in gevangenschap. Daarom geven we hier een antwoord op de vraag wat egels eten, afhankelijk van de omgeving waarin ze zich bevinden. Mis het niet!

Wat eten egels in het wild?

Zoals de site Animal Diversity Web (Engelse link) aangeeft, zijn egels omnivoor. Hun dieet is echter vooral gericht op insecten en andere ongewervelden: slakken, krekels, naaktslakken, spinnen, kevers, bijen, mieren, kakkerlakken en motten vormen de basis van hun menu.

Behalve ongewervelden eten egels af en toe ook kikkers, kleine slangen, padden, vogeleieren, rottend vlees, schimmels, plantenwortels, vruchten, en zaden.

Ze zijn opportunistisch en sommige soorten zoals de witbuikegel vertonen een bewonderenswaardige weerstand tegen gifstoffen, want ze kunnen giftige schorpioenen en slangen eten zonder nadelige gevolgen.

Deze zoogdieren zijn bij uitstek nachtdieren. Ze hebben een indrukwekkend vermogen om te rennen (tot 250 meter per uur), te zwemmen, en oppervlakken te beklimmen. Ze brengen hun nachten door met foerageren in hoekjes en gaatjes, en ze zijn over het algemeen erg actief als de omgevingstemperatuur het toelaat.

Wat eten egels in gevangenschap?

Het voeden van een egel in gevangenschap kan op de lange duur een probleem zijn voor de eigenaar. In veel streken is geen specifiek voedsel voor egels verkrijgbaar. In dat geval kiest met vaak voor kittenvoer. Het probleem is dat dit voedsel te veel vet bevat voor een zoogdier van zijn grootte. Dat is vervolgens de oorzaak van het ontstaan van zwaarlijvigheid.

Hieraan moeten we toevoegen dat een egel in het ideale geval zijn kooi (minstens 1 meter lang) ongeveer 2-3 uur per dag moet verlaten, bij voorkeur laat in de avond of vroeg in de ochtend. Omdat dit schema voor veel eigenaars niet al te handig is, geven ze het dier uiteindelijk niet de beweging die het nodig heeft.

Hoe houd ik de egel gezond?

Om een egel gezond te laten blijven, is het nodig hem specifiek voedsel te geven. Ook moet je het dier zo lang mogelijk in huis te laten rondlopen. Hier volgt het dieet dat voor deze zoogdieren door professionele diergeneeskundige bronnen geselecteerd is:

• De basis van het dieet van deze dieren moet specifiek voer voor egels zijn. Als dat niet beschikbaar is, kan men ook voor droog kattenvoer kiezen. Dit is echter niet ideaal. Voer dat meer dan 5% vet bevat moet men vermijden.
• Levende insecten moet men regelmatig aanbieden. Idealiter zou het dier ongeveer 5 levende ongewervelden per week moeten eten (krekels, meelwormen, of kakkerlakken). De insecten moeten goed gevoed zijn. Daarnaast moet men deze altijd in gespecialiseerde winkels kopen.
• Vers fruit en groenten kan men naar believen aanbieden. Veel egels weigeren dit soort voedsel te geven, maar het is gezond voor egels.

Elke tamme egel moet van tijd tot tijd levend voedsel eten. Dit bemoeilijkt het goede onderhoud van het dier nogal, want veel eigenaars zijn niet bereid krekels of kakkerlakken in huis te houden om het zoogdier te voeren! Dit is echter noodzakelijk voor egels. Dit kan en mag dus niet genegeerd worden.

Egels en gevangenschap

Het houden van een egel in een huis of flat is een heel ingewikkelde zaak. Zoals gezegd moet je dit dier van tijd tot tijd voeden met levende prooi. Daarnaast moet hij ‘s avonds vrij lang buiten worden gelaten. Deze dieren zijn namelijk erg vatbaar voor zwaarlijvigheid (ongeacht de soort). Bovendien wordt de witbuikegel regelmatig getroffen door een dodelijke ziekte.

Door inteelt (soms illegaal) ontwikkelen veel witbuikegels een neurodegeneratieve pathologie die in alle gevallen op een ramp uitloopt: wiebelende egel syndroom. Vanwege hun broze gezondheid, hun specifieke eisen, en hun wettelijke situatie, is het heel moeilijk om een van deze dieren als huisdier aan te bevelen.