Hoe helpen uitgestorven knaagdieren ons de wereld waarin we leven te begrijpen?

Dieren die niet meer op de aarde rondlopen kunnen nog steeds heel nuttige informatie opleveren die ons op allerlei manieren kan helpen. Er kunnen veel lessen uit hun bestaan geleerd worden, vooral uit uitgestorven knaagdieren. Zelfs na zoveel jaren blijft hun boodschap nog steeds voortleven.

Daarom willen we je vandaag enkele curiositeiten brengen over deze kleine zoogdieren die niet meer op aarde te vinden zijn. Door hen kunnen we het leven in de oudheid veel beter begrijpen en de invloed daarvan op het leven zoals we dat nu kennen. Mis het niet!

Enkele wetenswaardigheden over uitgestorven knaagdieren

Knaagdieren hebben zich over bijna de hele aardbol uitgebreid, dankzij hun vermogen zich aan te passen en door hun geringe grootte. Daardoor is het mogelijk geweest zeer waardevolle gegevens over de ecosystemen van weleer te extraheren, en we geven je hieronder wat van deze fascinerende informatie.

1. Het nuttigste deel van hun fossielen zijn hun tanden

Knaagdieren verkennen hun omgeving, voeden zich, en communiceren zelfs met hun mond. Daarom bevat dit deel van hun lichaam meestal informatie over praktisch alles wat hen omringde. Denk aan zaken zoals sedimenten, hun dieet en zelfs het klimaat.

De tandmorfologie van Golunda aouraghei bijvoorbeeld toont aan dat zijn dieet schurender was dan dat van zijn voorouders. Dit was een gevolg van de toegenomen droogte aan het eind van de Plioceen periode.

2. Studies van zijn botconfiguratie

Ook de rest van het lichaam van uitgestorven knaagdieren levert belangrijke informatie op. Door het grote aanpassingsvermogen van dit geslacht onthult de bestudering van hun overblijfselen in welke milieus ze leefden.

De vorm van de botten en hun rangschikking hebben het mogelijk gemaakt de voorouders te vinden van de huidige knaagdieren die zich in semi-aquatische, boomachtige, woestijnachtige milieus bewegen, enz.

3. Het Lazarus effect

Hoewel er in dit geval meestal geen fossielen bij betrokken zijn, is bekend dat soorten weer opduiken na een periode zonder waarnemingen. Een van de meest recente gevallen is dat van Pseudomys glaucus.

Dit is een Australische muis waarvan het laatste fysieke bewijs dateert van 1910. In 1956 werd een van deze knaagdieren echter samen met een groot aantal huismuizen in een val van een boerderij gevangen.

Goulds muis (Pseudomys gouldii) is een ander beroemd geval. Hij werd meer dan 100 jaar als uitgestorven beschouwd, om er later achter te komen dat hij zijn woonplaats duizenden kilometers van zijn oorspronkelijke verspreidingsgebied had verplaatst.

4. Het oudste knaagdier ter wereld

Een vindplaats met fossielen van uitgestorven knaagdieren werd in 2011 ontdekt in de Ucayali rivier in Peru. De overblijfselen – voornamelijk tanden – dateren van 41 miljoen jaar geleden. Bovendien bevestigt hun gelijkenis met Afrikaanse knaagdieren dat die aan de andere kant van de Atlantische Oceaan hun nakomelingen zijn.

Het nut van uitgestorven knaagdieren voor de tegenwoordige tijd

We moeten altijd naar het verleden kijken en ervan leren. Dit advies, dat zo gebruikelijk is als we het over menselijke geschiedenis en politiek hebben, geldt ook voor Moeder Aarde. Als je met een willekeurige deskundige op dit gebied praat, kunnen ze je argumenten geven over het belang ervan. Denk daarbij aan de volgende punten:

• Uitgestorven knaagdieren zijn een voorbeeld van de evolutie van soorten. Hoewel het niet gemakkelijk is, is het mogelijk om alle schakels in de evolutieketen van een soort te verzamelen. Op deze manier worden fysieke en milieuveranderingen door de hele geschiedenis van de planeet met elkaar in verband gebracht.
• Bestuderen van de oorzaken van uitsterven (Engelse link). Weten waardoor een soort verdween is zeer waardevolle informatie voor de wereld van vandaag. In feite bestaat een deel van de taak van het behoud van de biodiversiteit van de planeet uit het extraheren van deze informatie uit voorbije tijden.
• Een beter begrip van ecosystemen. Telkens als een soort uitsterft, wordt de biome die ze bewoont in meer of mindere mate veranderd. Het bestuderen van deze veranderingen na het uitsterven van een knaagdier (of een andere soort) is essentieel om de problemen vast te stellen van het verlies van soorten met dezelfde kenmerken.
• Het ontdekken van de knaagdiersoorten die de aarde in het verleden bewoonden. Dit punt ligt het meest voor de hand. Weten welke dieren miljoenen jaren geleden de planeet bevolkten is al sinds het begin van de mensheid het aandachtsgebied van veel wetenschappers.

De zesde massa-extinctie

Hoewel het nieuws over het uitsterven van soorten één voor één komt, heb je nu wel gezien hoe belangrijk het is dat je zo bezorgd bent over hoeveel het er zijn. In feite heeft de Internationale Unie voor Natuurbehoud een rapport (Engelse link) gepubliceerd dat 617 uitgestorven gewervelde soorten documenteert, waarvan de meeste in de vorige eeuw.

Deze door de mens kunstmatig versnelde uitstervingen hebben een enorme invloed op de ecosystemen, waarvan de disbalans onvermijdelijk tot meer uitgestorven diersoorten leidt. Daarom wordt gezegd dat de mens het zogeheten zesde massa-uitsterven zal veroorzaken.

Wat daadwerkelijk bevestigt dat we op deze catastrofe afstevenen, was het meetellen van uitgestorven planten en ongewervelde diersoorten. Dat komt omdat die het grootste deel van de biodiversiteit van deze planeet uitmaken.

Daarom hangt, of we het nu over uitgestorven knaagdieren of over andere levende wezens hebben, veel van de vooruitgang naar het redden van de planeet af van dit onderzoek. Laten we nooit vergeten dat we maar één thuis hebben. We moeten in vrede moeten samenleven met alle planten- en diersoorten om onze wereld te behouden.