Hijgen en trillen bij honden: oorzaken en behandeling

Geschreven en geverifieerd door de biologe Paloma de los Milagros

Laatste update: 21 december, 2022

Hijgen en trillen bij honden kan variëren van natuurlijke reacties van het lichaam op langdurige inspanning, tot indicatoren van onderliggende pathologie. Het observeren van de stemming van het dier en de frequentie van deze of andere symptomen kan de diagnose verduidelijken.

Bepaalde situaties kunnen deze basale tekenen van uitputting in de hand werken. Denk daarbij aan onder andere zoals overmatige hitte, intense inspanning, ouderdom, of overgewicht.

Hijgen draagt bij tot afkoeling van het lichaam, evenals gejaagdheid, ook aanwezig in tijden van opwinding. Trillen of beven bij honden, waargenomen als kleine, ongecoördineerde bewegingen, kan echter wijzen op een grotere fysiologische stoornis.

Eigenaars kunnen een teken van ziekte vermoeden als beide symptomen tegelijk aanwezig zijn. Niet alle oorzaken die tot hun ontstaan leiden hoeven echter moeilijk aan te pakken te zijn.

Ademhalingsfrequentie en trillen bij honden

De normale ademhalingsfrequentie van een hond ligt tussen 16 en 18 cycli per minuut, iets meer bij puppy’s (20) en minder bij oudere honden (14). Deze snelheid kan aanzienlijk stijgen als de hond in beweging is of opgewonden tijdens een activiteit. Dit is echter niet normaal tijdens rust.

De hond wordt geacht tachypneu (snelle ademhaling) te hebben als zijn ademhalingsfrequentie hoger is dan verwacht op verschillende momenten van de dag waarop dat niet gerechtvaardigd is, of als dit voortdurend voorkomt. Dit gaat ook vaak gepaard met dyspneu, d.w.z. moeite om zuurstof te krijgen (zich uitend in relletjes, vreemde geluiden, en slijm, bijvoorbeeld).

Je moet de ademhalingsfrequentie per minuut van je hond verschillende keren meten en het gemiddelde ervan berekenen voordat je tachypneu vermoedt. De snelle ademhaling moet min of meer constant blijven.

Anderzijds zijn tremoren spierbewegingen die typisch zijn voor tijden van agitatie. Ze komen ook voor als het erg koud is, want dit is een van de oermechanismen van thermogenese (het verkrijgen van lichaamswarmte) bij zoogdieren. In het algemeen trillen honden als ze bang zijn, opgewonden of aan een ziekte lijden.

Ziekten die gepaard gaan met hijgen en trillen bij honden

Van de meestvoorkomende aandoeningen die tot het gecombineerd verschijnen van deze tekenen leiden, belichten we de volgende. Mis ze niet.

Hitteberoerte

Hitteberoerte treedt meestal op in de zomer, na inspanning, en gaat gepaard met verhoogde hartslag en oculaire vochtophoping. Honden met een minder atletische bouw, zoals bulldogs, kleine rassen of die met veel haar, zijn er vatbaarder voor. Het is ook een veelvoorkomende toestand bij brachiocephalische honden.

Brachiocephalische honden, zoals mopshonden, hebben erg korte luchtwegen en hijgen niet efficiënt. Daardoor kunnen ze overtollige warmte slecht afvoeren.

Hitteberoerte moet behandeld worden met koele baden, water of ijs en, in ernstige gevallen, moet een dierenarts geraadpleegd worden. Als niet snel ingegrepen wordt, kan de hond sterven aan multi-orgaanfalen. Vermijd je hond tijdens de heetste uren van de zomer aan intense lichaamsbeweging bloot te stellen, vooral als hij zwaarlijvig of al ziek is.

Infecties of vergiftigingen

Of het nu komt doordat hij iets verkeerds gegeten heeft, een voedselallergie heeft of een mogelijke infectie, de aanwezigheid van koorts zal een mogelijk symptoom zijn. Dit gaat bij honden in de ernstigste pieken meestal gepaard met trillen, iets dat verklaard kan worden door de thermische ontregeling van het dier. In zo’n situatie is het raadzaam zo snel mogelijk naar een specialist te gaan.

Deze fysiologische onevenwichtigheden gaan ook vaak gepaard met andere algemene symptomen. Daarnaast komen een versnelde (of verminderde) ademhaling, lusteloosheid, apathie, gebrek aan eetlust, diarree, en overgeven vaak voor. Als je hond een lichaamstemperatuur boven 39-40°C heeft, is het tijd om je zorgen te maken.

Hartziekten en ademhalingsproblemen

Beide soorten aandoeningen kunnen geïsoleerd of in combinatie voorkomen, zelfs met andere problemen zoals zwaarlijvigheid. Bronchitis kan leiden tot piepen en het tekort aan zuurstof kan spiervermoeidheid veroorzaken. Een vergroot hart kan druk uitoefenen op de longen, waardoor de gasuitwisseling verandert. Je dierenarts zal de enige zijn die ze kan aanpakken.

Enkele van de meestvoorkomende aandoeningen van deze aard zijn de volgende:

• Gedilateerde cardiomyopathie. Bij deze aandoening verwijdt en atrofieert het hartspierstelsel, zodat het hart het bloed niet goed kan pompen. Het is een ongeneeslijke ziekte, maar kan met bepaalde medicijnen onder controle gehouden worden.
• Mitralisklep-regurgitatie. De mitralisklep van het hart sluit niet goed, waardoor het bloed niet goed terugstroomt naar het hart en de vloeistof zich onvoldoende mengt.
• Longontsteking. Dit is een ontsteking van het longstelsel die veroorzaakt kan worden door verschillende virussen, bacteriën en schimmels. De toe te passen behandeling hangt helemaal af van de veroorzaker.
• Bronchitis. Dit is de ontsteking van de bronchiale buizen, de luchtwegen die zuurstof naar de longen vervoeren. Het komt veel voor bij kleine rassen en kan blijvende schade aanrichten als de dierenarts niet onmiddellijk een behandeling start.

Veranderde bloedsuikerspiegels

Zowel diabetische honden als bepaalde rassen, met name de Italiaanse windhond of chihuahua, kunnen last hebben van wat gewoonlijk ‘lage bloedsuikers’ genoemd worden. Het geven van wat licht verteerbaar fruit en het warm houden van het lichaam van het dier zal zijn herstel bevorderen. Als het hondje niet beter wordt, moet een dierenarts geraadpleegd worden. Dat geldt des te meer in gevallen van suikerziekte.

Andere redenen die tot trillen bij honden leiden

Andere redenen, van schijnbaar minder ernst, die verantwoordelijk zijn voor kortademigheid en trillen bij honden, zijn:

• Stress, meestal geassocieerd met angst of bezorgdheid voor een bepaalde stimulus, zoals de aanwezigheid van vreemden. De gemakkelijkste optie is de prikkel die het ongemak veroorzaakt te vermijden. Het is echter beter als ze er aan wennen. Bovendien is het uitbannen van bepaalde situaties ondoenlijk, zoals het geval is bij storm, vandaar dat het belangrijk is ze te helpen eraan te wennen, zo nodig met professionele hulp.

• Pijn. Een verwonding of chronische pijn kan de beweeglijkheid van het dier veranderen. De moeilijkst te behandelen situaties, en die welke gewoonlijk tot incoördinatie bij de hond leiden, zijn die welke inwendig optreden. Deze kunnen gepaard gaan met een atypisch uiterlijk van het tandvlees, zoals bleekheid. Omdat het zo ingewikkeld is, moet je een dierenarts raadplegen voor een verdere diagnose.

Kortademigheid en beven bij honden kan ontstaan door veel verschillende factoren. Lichamelijke uitputting, angst, zwaarlijvigheid en ouderdom zijn de meest voor de hand liggende, maar in andere omstandigheden zal de dierenarts de enige zijn die ze kan behandelen, met de juiste voorafgaande diagnose.