De Beira, een zeer merkwaardig dier

Geschreven en geverifieerd door de biologe Georgelin Espinoza Medina

Laatste update: 30 november, 2022

Onder de weinige soorten die het liefst in de droge bergen van de Hoorn van Afrika leven vinden we de beira. Het is een zeer merkwaardige antilope, tamelijk klein, en met een zeer intrigerend leven. Heb je er ooit van gehoord?

Zijn wetenschappelijke naam is Dorcatragus megalotis en hij maakt deel uit van de familie Bovidae en de onderfamilie Antilopinae, die 15 geslachten en 38 soorten omvat. Het is een zeer territoriaal dier en ook de meest bedreigde antilope in het gebied, dus blijf lezen en leer alles over deze rundachtige.

Algemene kenmerken van de beira

Zoals reeds vermeld behoort de beira tot de kleine antilopen, hun hoogte tot de schouders is niet meer dan 60 centimeter met een gemiddelde van 57 cm. Zijn lichaamsgewicht varieert van 9 tot 14 kilogram. Hun lichaamslengte is ongeveer 93 centimeter, terwijl hun korte staart 5 tot 8 cm lang is.

Vooral deze soort vertoont geen verschillen in grootte en lichaamsgewicht tussen vrouwtjes en mannetjes. Het onderscheidende kenmerk is de aanwezigheid van rechte hoorns bij mannetjes, die een maximale hoogte bereiken van 12 centimeter.

Het kleurpatroon bestaat uit een roodachtige tint op de kop en aan de buitenkant van de poten is gemakkelijk een donkere lijn te onderscheiden van de schouders naar de achterpoten, die het dorsum scheidt van het ventrale gebied. De rug en de nek zijn grijsachtig. Bovendien hebben het buikgebied en de binnenkant van de dijen crèmekleurige tot licht roodachtige tinten.

Een relevant kenmerk van deze soort zijn de grote oren, die van binnen lange zwarte en witte haren hebben. Het patroon dat ze vormen is zeer nuttig om individuen te onderscheiden. De wetenschappelijke naam Dorcatragus megalotis verwijst naar dit aspect van het dier.

Waar leeft de beira?

De antilope is inheems en endemisch in Oost-Afrika, met een verspreidingsgebied van de Golf van Aden tot de Hoorn van Oost-Afrika. Hij is ook gezien in Somalië, Ethiopië en Djibouti.

Hoewel het gebied waar hij leeft al enkele jaren in conflict is, brengt hij het grootste deel van zijn leven door in de droge bergen. Men schat dat hij kan leven in gebieden tot 2000 meter boven de zeespiegel, waaronder gebieden met schaarse vegetatie.

Gedrag

Het is een kuddeachtige antilope, die kleine groepen vormt bestaande uit een dominant mannetje en meerdere vrouwtjes met hun jongen. De grootste activiteit wordt waargenomen aan het begin van de dag en aan het eind van de middag. Het is ook een zeer territoriale en sedentaire antilope.

Een typisch aspect van de soort is dat alle leden van de kudde op dezelfde plaats poepen. Men denkt dat dit de manier is waarop ze hun territorium afbakenen en het helpt om de groep samen te binden. Ook het onderhoud van de latrine, of toiletruimte, is belangrijk.

De gebeurtenis vindt in volgorde plaats als een waar ritueel en de laatste die het proces uitvoert is het mannetje. Als hij naar de latrines gaat, snuift hij eerst alle hoopjes mest op en slaat met behulp van zijn hoeven op de grond om ze te bedekken.

Het dominante mannetje is belast met het onderhoud van de latrines. Als dit niet gebeurt, is dat een teken dat er geen volwassen mannetje in de groep is of dat hij ziek is.

Deze dieren zijn planteneters. Hun dieet (Engelse link) bestaat uit bladeren en scheuten van de struiken die in hun natuurlijke omgeving groeien. Ze voeden zich ook met kruiden, grassen en vetplanten. Volgens de analyse van hun uitwerpselen kunnen we zien dat het foragers zijn. Dat betekent dat ze de planten selecteren die hun lichaam het meeste voordeel opleveren.

Hoewel ze in dorre gebieden leven, lijkt het vinden van water niet zo’n prioriteit voor deze zoogdieren. Ze profiteren van het vocht dat in hun voedsel zit.

Voortplanting

Het voortplantingsproces is seksueel en vindt seizoensgebonden plaats. Het vrouwtje gaat in oestrus en het mannetje begint aan de geslachtsdelen te snuffelen en plast vaak. Als het vrouwtje klaar is, blijft ze stilstaan en tilt haar staart op.

De draagtijd is 6 maanden. Hierna wordt een volledig ontwikkeld kalf geboren. Net als bij andere soorten antilopen duurt het maar een paar minuten voordat het opstaat en zijn eerste stapjes zet. Daarna gaat het op zoek naar de uier van de moeder om zich te voeden.

Als het kalf geboren is, wordt het vrouwtje na 5 tot 13 dagen weer loops. Het zogen duurt 3 tot 4 maanden en dan vindt het spenen plaats. Het jong kan echter al 2 dagen na de geboorte vast voedsel opnemen, en het karakteristieke herkauwen begint na 3 weken.

Beschermingsstatus van de beira

De beira is een bedreigd dier. Sinds 1996 staat hij in de kwetsbare categorie van de IUCN, de Internationale Unie voor Natuurbehoud (Engelse link). Zijn belangrijkste bedreigingen zijn habitatverslechtering en de jacht.

Het verlies van zijn leefgebied wordt toegeschreven aan factoren als droogte, overbegrazing door vee en het kappen van bomen voor houtskool. Dergelijke bomen zijn essentieel, omdat ze schaduw bieden aan deze soort.

Dit zeer bijzondere dier van het Afrikaanse continent dreigt dus volledig uit te sterven, allemaal door toedoen van de mens. Dit zou een wake-up call moeten zijn om na te denken en resoluut actie te ondernemen om deze antilope en andere soorten die rechtstreeks te lijden hebben onder de inkrimping van hun populaties te beschermen.