De harpij wordt bedreigd door ontbossing in de Amazone

De “longen van de wereld,” de Amazone, is in gevaar en haar bewoners verdwijnen beetje bij beetje. Een steeds beruchter geval is dat van de harpij, een roofvogel die ten gevolge van de ontbossing in de Amazone bijna uitgestorven is. Voor hen wordt zowel nestelen als voedsel vinden een bijna onmogelijke opgave.

Een groep wetenschappers heeft deze roofvogels gevolgd om het precieze punt te bepalen op welk punt ze zich bevinden wat hun behoud betreft. Men probeert de belangrijkste bedreigingen waarmee ze te maken hebben te analyseren. Zo hoopt men oplossingen te kunnen vinden en toe te passen. Als je iets meer wilt weten over deze ongelooflijke vogels en hun situatie, lees dan verder.

Kenmerken van de harpij

De harpij (Harpia harpyja) is een roofvogel die overdag actief is van de familie Accipitridae. Het is de grootste arend ter wereld, tot een meter lang en 2 meter breed. Hun klauwen kunnen tot 12,5 centimeter (5 inches) lang zijn. Vrouwtjes zijn gewoonlijk groter, met een gemiddeld gewicht van 7 tot 9 kilo, terwijl mannetjes gemiddeld 5 tot 8 kilo wegen.

De kroon van veren die deze vogels op hun kop hebben, worden opgeheven als ze bedreigd worden, hoewel sommigen vermoeden dat ze die ook optillen om het geluid naar hun oren te leiden.

Deze roofvogels worden meestal aangetroffen in monogame paren die voor het leven bij elkaar blijven. Soms hebben waarnemers ook een derde lid gezien. Dat is dan een nakomeling van het meest recente broedseizoen.

De voornaamste voedselbronnen voor de harpij zijn luiaards en primaten, maar het is ook bekend dat ze zich voeden met hagedissen, vogels, knaagdieren, en soms kleine herten. Hun vermogen om in de lucht te manoeuvreren is verbazingwekkend, want ze bewegen zich perfect tussen de dichtheid van de takken van het dichte Amazonewoud.

De harpij wordt bedreigd door ontbossing in de Amazone

Zoals alle diersoorten die in de Amazone leven, lijdt de harpij onder de gevolgen van menselijk handelen. In dit geval gaat het om de meedogenloze ontbossing van hun gebied. In 2020 verloor de Braziliaanse Amazone 11.088 vierkante kilometer bomen, 9,5% meer dan het jaar daarvoor.

Daarom voerde een groep wetenschappers een onderzoek (Engelse link) uit om na te gaan welke aspecten van het leven van de harpij het meest door de ontbossing werden aangetast. Tijdens het onderzoek werden 16 actieve nesten van deze soort gevolgd. Deze waren allemaal gelegen in Amazone-landschappen van Mato Grosso (Brazilië) waar tussen 0 en 85% bos verloren was gegaan.

Studieresultaten

Harpij hebben een kwaliteitsvolle omgeving nodig om hun kuikens groot te brengen. Uitsterven is dus een vrij duidelijke mogelijkheid nu deze dieren te maken hebben met ontbossing in de Amazone. Bovendien zijn hun prooien (primaten en luiaards) van aanzienlijke grootte, zodat ze schaars zijn in gebieden waar de omstandigheden sterk achteruit gegaan zijn.

Landschappen die voor meer dan 70% ontbost zijn, zijn niet geschikt om nesten te bouwen. Anderzijds kunnen de ouders hun kroost niet naar zelfstandigheid helpen in gebieden met een verlies aan bos van meer dan 50%, zo blijkt uit de studie. De harpij bleek ook niet in staat om zijn dieet te variëren op plaatsen waar kapucijnapen en luiaards schaars waren.

“Tijdens de studie zagen we kuikens die slechts om de 15 dagen voedsel kregen voor ze stierven,” zei Everton Miranda, hoofdauteur van het onderzoek.

De voedseltijd nam af met het verlies van bos. In gebieden met 50-70% ontbossing stierven 3 dieren de hongerdood. Op deze manier schatte de ploeg onderzoekers dat ongeveer 35% van het noorden van Mato Grosso niet geschikt was voor de voortplanting. Deze situatie kan de oorzaak zijn van een afname van 3.256 broedparen sinds 1985.

Andere bedreigingen voor harpij

Antropogene achteruitgang van habitats en een tekort aan prooidieren door stroperij dwingen roofdieren zich aan te passen. Dit doen ze onder meer door zich met alternatieve soorten te voeden. De harpij is er echter niet in geslaagd andere prooien te vinden in ontboste gebieden.

Anderzijds is de rijpingsperiode van deze roofvogel de langste in zijn soort. De ouders zorgen namelijk voor de jongen tot ze 10 maanden oud zijn. Zodra ze zelfstandig zijn geworden, blijven de juvenielen nog een jaar in het voedselgebied van de ouders. Als dit hele proces in een ontbost gebied plaatsvindt, zijn de overlevingskansen bijna nihil.

De harpij leeft van midden Mexico tot noord Argentinië. Deze vogel is in verschillende landen door de wet beschermd. Desondanks jaagt men in het hele Amazonegebied illegaal op deze dieren. Zoals je je kunt voorstellen, maakt dit hun toch al delicate behoudssituatie nog ingewikkelder.

De populatie van deze roofvogel daalt snel. Dat komt omdat de hectaren van de Amazone van de ene dag op de andere verdwijnen, letterlijk. Tot op de dag van vandaag heeft hij van de Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN) de status Bijna Bedreigd (NT) (Engelse link) gekregen.

De populatie neemt af en het zal niet ophouden tot regeringen en bedrijven zich ertoe verbinden de vernietiging van het meest waardevolle bos op de planeet Aarde te voorkomen.