4 interessante feiten over de sperwer

Geschreven en geverifieerd door de biologe Ana Díaz Maqueda

Laatste update: 21 december, 2022

De sperwer (Accipiter nisus) is een middelgrote haviksoort die qua pigmentatie vergelijkbaar met de havik is. Dankzij zijn snelle vlucht komt dit dier veel voor in de valkerij, maar het kan niet op grote prooien jagen.

Deze soort is volledig in de jacht op kleine vogels (Passeriformes) gespecialiseerd die zich in de bossen verschuilen. De grote behendigheid van de sperwer om zich in dit terrein te verplaatsen, maakt hem tot een onfeilbaar roofdier. Wil je meer over deze roofvogel weten? Blijf dan lezen!

Feiten over de sperwer

1. Een zeer monogame vogel maar alleen als hij zich voortplant

De sperwer is misschien geen 100% monogame vogel, want soms kunnen er in het leven van de sperwer situaties zijn waarin een lid van het paar om welke reden dan ook verdwijnt.

Volgens studies blijven gevestigde sperwerparen elk jaar stabiel, zolang de rijkdom van hun territorium behouden blijft. Als de prooi schaars is, dan zoeken beide partners een nieuw territorium in de buurt om zich samen te vestigen en het nest te bouwen.

De belangrijkste reden waarom een paar sperwers uit elkaar gaat, is vanwege het gebrek aan nakomelingen. Ten eerste, wanneer een paar geen kuikens heeft, is het eerste wat ze doen van territorium veranderen.

Als het koppel het volgende jaar ook geen jongen krijgt, dan is het meestal het vrouwtje dat op zoek gaat naar een nieuw territorium en een nieuwe partner. Het mannetje heeft de neiging om in het oude territorium te blijven en op zoek te gaan naar een nieuw vrouwtje om zich daar mee voort te planten.

2. Vluchtsnelheid van de sperwer

De sperwer is niet een van de snelste roofvogels, omdat hij door vogels zoals de slechtvalk (Falco peregrinus) wordt overtroffen, die tot 350 kilometer per uur kan bereiken. De 120 kilometer per uur die sperwers kunnen bereiken, is echter bepaald niet slecht.

Zoals alle vogels van de familie Falconidae, zijn deze dieren tijdens de vlucht extreem snel en behendig. Hun capaciteit maakt ze bekwame roofdieren van kleine, snelle prooien.

3. Ze selecteren een zieke prooi

We weten dat zwakkere en ziekere dieren in de natuur een gemakkelijker prooi zijn. Als een zoogdier mank loopt, een vogel slecht vliegt of veranderingen in zijn gedrag vertoont die hem meer aan predatie blootstellen, dan is de kans groot dat er op dat dier in plaats van op een gezond en sterk dier wordt gejaagd.

Dit is echter niet altijd het geval, omdat er ook vaak op gezonde dieren wordt gejaagd. Sperwers voeden zich voornamelijk met zangvogels. Er is bovendien een duidelijk verschil in het dieet van de vrouwelijke en mannelijke sperwer.

Mannetjes jagen op vogels die tussen ongeveer de 40 en 50 gram wegen. Ze kunnen op vogels jagen die hoogstens een gewicht tot 120 gram hebben. Hun favoriete prooien zijn vinken, mussen en koolmezen.

Daarentegen hebben vrouwtjes een voorliefde voor grotere prooien. Over het algemeen ligt het gemiddelde gewicht van de vogels waarop een vrouwelijke sperwer jaagt tussen 50 en 70 gram, maar ze kunnen dieren vangen die tot ongeveer een halve kilo wegen.

Het meest interessante hieraan is dat deze vogels volgens een onderzoek in staat zijn om prooien te selecteren die met bloedparasieten besmet zijn, zoals leukocytozoon of malaria. Geïnfecteerde vogels hebben 16 tot 25% meer kans om te worden gevangen dan vogels die dat niet zijn.

4. Seksueel dimorfisme van de sperwer

Mannelijke en vrouwelijke sperwers zijn gemakkelijk te onderscheiden, omdat ze een zeer duidelijk seksueel dimorfisme hebben. Mannetjes hebben een meer grijzige algemene kleur, terwijl vrouwtjes bruiner zijn.

Het meest opvallende aan de soort is echter het verschil in grootte. Het feit dat vrouwtjes meer eten is niet, omdat ze hebzuchtig zijn, maar omdat ze twee keer zo groot zijn als het mannetje en twee keer zoveel wegen.

Hier is een simpele verklaring voor. Over het algemeen besteden de vrouwtjes van alle soorten roofvogels meer tijd aan het beschermen van het nest en hun kuikens, hoewel de opvoeding meestal wordt gedeeld. Vrouwtjes moeten daarom groter en sterker zijn om hun hele territorium actief te kunnen verdedigen, evenals hun nakomelingen.

Zoals je hebt gezien, is de sperwer een trouwe roofvogel zolang hij erin slaagt om zich samen met zijn partner voort te planten. Naast dit interessante feit is het ook een snelle vogel, met het vermogen om parasitisme onder zijn prooi op een indirecte manier te verminderen en daarmee zijn populaties te verbeteren.