Hoe zit dat: zijn gekko's giftig?

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Francisco Morata Carramolino

Laatste update: 21 december, 2022

Gekko’s zijn vaak te zien in stedelijke omgevingen, vooral tijdens warme zomeravonden. Zoals bij veel andere dieren heeft deze nabijheid tot de mens een hele reeks mythen en misvattingen over gekko’s opgeleverd, zoals de overtuiging dat ze giftig zijn.

Deze overtuigingen, zonder enige basis in de werkelijkheid, veroorzaken een gevoel van afwijzing tegen deze kleine reptielen. Desondanks zijn gekko’s niet in staat mensen kwaad te doen en in feite is hun aanwezigheid meestal heel heilzaam voor de mens. Lees verder als je meer wilt weten.

Kenmerken van gekko’s

De muurgekko (Tarentola mauritanica ) is een van de twee gekko’s die op het Iberisch schiereiland voorkomen. De andere is de Europese tjitjak (Hemidactylus turcicus), die op de muurgekko lijkt, maar niet zo vaak gezien wordt.

De muurgekko kan van kop tot staart 19 centimeter groot worden, hoewel de meeste individuen kleiner zijn. Zijn hele lichaam is dorsoventraal afgeplat en bedekt met kleine schubben. Bovendien heeft hij rijen grotere tuberkels over het hele dorsale oppervlak.

De kleuring is variabel en bevat grijsachtige, bruine, zwartachtige, of crèmekleurige tinten. De algemene tint is gewoonlijk overdag donkerder en ‘s nachts lichter. De buik is daarentegen heel bleek, bijna doorschijnend.

Deze dieren hebben een brede kop die 2 opvallende ogen heeft met een verticale pupil. De vijf tenen van elke poot zijn even lang. Ze zijn aan de punt afgeplat, met kleefstroken waarmee het dier op een veelheid van oppervlakken kan klimmen.

De staart beslaat bijna de lengte van het lichaam. Gekko’s kunnen hem afwerpen door een mechanisme dat autotomie heet, om aan roofdieren te ontsnappen. De staart groeit na enige tijd weer aan, maar krijgt nooit meer zijn oorspronkelijke uiterlijk. Bovendien is het dier in deze periode kwetsbaarder.

Wat hun leefomgeving betreft, zijn deze kleine reptielen antropofiel. Hoewel ze ook natuurlijke milieus bewonen, geven ze de voorkeur aan landschappen die door de stedelijke aanwezigheid veranderd zijn, met muren of gevels. Ze zijn de hele dag actief, maar hebben ‘s nachts een belangrijke foerageerpiek.

Zijn gekko’s giftig?

Nee, gekko’s zijn niet giftig. Er zijn enkele soorten hagedissen die wel gif hebben, maar die behoren allemaal tot de Toxicofera-familie. Daarentegen produceren gekko’s geen schadelijke stoffen.

Deze reptielen zijn helemaal niet agressief. Bij elke bedreiging is hun eerste reactie vluchten en zich verbergen in een spleet of onder een steen.

Zelfs als een van deze dieren een mens zou bijten, moet opgemerkt worden dat gekko’s heel weinig kaakkracht hebben en dat hun tanden heel klein zijn. Een beet van een exemplaar van deze soort is niet in staat de menselijke huid te breken.

Anderzijds zal een gekko alleen proberen te bijten als hij gegrepen wordt, om zich te verdedigen. Dit moet in de eerste plaats niet gedaan worden, want het dier raakt erdoor gestrest en kan er veel schade van ondervinden.

Mythes en realiteiten

Er zijn nog veel meer mythes over deze dieren. Sommigen beweren dat ze in staat zijn te spugen en hun doelwit blind of kaal te maken. Er wordt ook gespeculeerd dat ze via de lichaamsopeningen kunnen binnendringen en de organen van binnenuit opeten, of dat ze helende eigenschappen hebben. Natuurlijk is geen van deze beweringen waar.

Gekko’s zijn absoluut ongevaarlijk voor mensen. Niet alleen dat, maar ze zijn zelfs ook heel heilzaam. Deze stadsgekko’s zijn vraatzuchtige rovers van allerlei ongewervelde dieren.

Hun dieet omvat kakkerlakken, spinnen, mieren, muggen, vliegen, motten, en veel andere geleedpotigen. Daarom zijn gekko’s zeer waardevolle bondgenoten, die populaties van hinderlijke insecten die huizen kunnen binnendringen op afstand houden.

Wat te doen als er een gekko in je huis zit?

Gekko’s leven in de buurt van of in huizen. Daarom is het normaal dat sommigen uiteindelijk door een raam of deur naar binnen sluipen. Vooral in warme streken komt deze gebeurtenis vaak voor.

Zoals al vastgesteld is, zijn gekko’s niet giftig. Ze veroorzaken geen kwaad en ze voeden zich met ongewervelden. Bovendien zijn ze heel onopvallend en stil. Hun aanwezigheid in huis kan gunstig zijn, dus als je toch een gekko vindt, is een optie hem gewoon te laten zitten.

Als je het reptiel om een andere reden uit je huis wilt verdrijven, is het voldoende een raam open te laten in de buurt van waar hij gevonden werd. De gekko zal uiteindelijk op zoek gaan naar voedsel als hij niet bedreigd wordt.

Een andere optie is om het met de hand te doen, hoewel dat minder aan te bevelen is voor het geval het dier schade oploopt. Als je voor het laatste kiest, moet je altijd rustig en met grote voorzichtigheid te werk gaan. De staart van de gekko mag nooit aangeraakt worden. Evenmin mag je zijn buik, die erg zacht is, aanraken, want dat kan de inwendige organen beschadigen.

Je kunt bijvoorbeeld een pot gebruiken om het dier te vangen en te vervoeren. Eenmaal buiten het huis is het zeer aan te bevelen het los te laten in de buurt van een spleet of hol waar hij kan schuilen.

Conclusie

Tot slot moeten we eraan herinnerd worden hoe ongevaarlijk deze kleine reptielen zijn. Ze proberen nooit mensen aan te vallen, ze voeden zich met insecten, en fleuren zomernachten op door over onze muren te rennen. Zoals met elk ander levend wezen moeten we proberen gekko’s te begrijpen en te respecteren.