Waarom bijten muggen bepaalde mensen meer dan anderen?

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Cesar Paul Gonzalez Gonzalez

Geschreven door Cesar Paul Gonzalez Gonzalez

Laatste update: 21 december, 2022

Muggen zijn zo klein dat ze vaak onopgemerkt blijven. Ze staan er echter om bekend dat ze zich voeden met het bloed van mensen, dus als we ze niet opmerken moeten we de gevolgen dragen – ongemak en veel jeuk. Natuurlijk bijten muggen sommige mensen meer dan anderen, en niet iedereen heeft evenveel last van muggenbeten.

Hoewel het vreemd kan lijken, selecteren muggen hun prooi op bepaalde biologische kenmerken. Dit is de reden waarom sommige mensen een bepaalde neiging hebben om gebeten te worden. Lees verder om te ontdekken waarom muggen sommige mensen bijten en andere niet.

Wat zijn muggen precies?

Muggen zijn een soort kleine ongewervelde dieren die behoren tot de groep der diptera (tweevleugeligen – di=twee, pteros=vleugels). Hun lichaam meet gemiddeld tussen 3 en 6 millimeter lang en is in 3 delen verdeeld: de kop, het borststuk en het achterlijf. Bovendien hebben ze, zoals hun naam al doet vermoeden, twee goed gedefinieerde vleugels die hen helpen gemakkelijk te vliegen.

In tegenstelling tot wat men zou denken, hebben alleen vrouwelijke muggen een hematofaag dieet. Daartoe hebben ze een aangepaste mond, een proboscis genoemd, die langwerpig is en in de huid kan doordringen. Hierdoor gebruiken ze hun mond als een “rietje” en zuigen ze het bloed van hun prooi op.

Vrouwtjes moeten bloed consumeren omdat het eiwitten bevat die essentieel zijn voor de ontwikkeling van hun eitjes. In feite leggen de meeste soorten hun eitjes meteen na het voeden, want ze profiteren onmiddellijk van de voedingsstoffen. Natuurlijk kunnen ze door hun grootte niet al te veel zuigen, maar 2 of 3 milligram bloed is genoeg om tot 100 eitjes te leggen.

Hoe kiezen muggen wie ze bijten?

Hoewel het waar is dat muggen een reeks samengestelde ogen hebben waarmee ze hun omgeving kunnen zien, gebruiken ze dit zintuig niet om hun slachtoffers uit te kiezen. In het algemeen laten deze insecten zich leiden door de geuren die hun antennes waarnemen en die hen vertellen wie de aantrekkelijkste prooi is.

In het bijzonder worden muggen aangetrokken door feromonen, koolzuur, melkzuur, ammonium, estradiol, en andere stoffen die een product zijn van de dierlijke stofwisseling. De meeste van deze moleculen hopen zich in wisselende hoeveelheden op de huid op, waardoor een karakteristieke geur ontstaat die uniek is voor elk individu.

De betrokkenheid van CO₂ bij het aantrekken van muggen

Muggen sporen hun prooi op door kooldioxide (CO₂), want mensen stoten deze stof uit na het ademen (uitademen). Dit vertelt de insecten de weg die ze moeten volgen om aan hun voedsel te komen. Dit is echter niet de enige bepalende factor in wie ze bijten. Anders bekeken dient het als een soort beginsignaal dat door de lucht reist en de aanwezigheid van prooi aangeeft.

Er zijn enkele studies die erop wijzen dat de hoeveelheid CO₂ die een mens uitstoot doorslaggevend is voor het al of niet aantrekken van muggen. Dit garandeert echter niet dat ze allemaal dezelfde mensen zullen bijten. Het lijkt er dus op dat muggen andere factoren in aanmerking nemen bij hun beslissing om een persoon al dan niet te bijten.

De betrokkenheid van melkzuur bij het aantrekken van muggen

Melkzuur dat mensen via hun zweet uitgescheiden is een van de belangrijkste lokstoffen voor muggen. Deze verbinding is een product van de normale stofwisseling van epitheelcellen en is daarom overal in de huid aanwezig. De hoeveelheid melkzuur die het lichaam afscheidt varieert echter met de dichtheid van zweetklieren die iemand heeft.

Dit betekent dat hoe meer zweetklieren, hoe meer kans iemand heeft om door muggen gebeten te worden. Het enige probleem is dat de dichtheid van deze klieren sterk afhankelijk is van nog niet bepaalde genetische factoren.

Stoffen die iemands geur beïnvloeden

Iemands geur is het product van een grote combinatie van stoffen die op de huid voorkomen. In feite schat men dat er minstens 400 verschillende moleculen bij betrokken zijn. De belangrijkste daarvan zijn:

• carbonzuren
• aromatische koolwaterstoffen
• esters
• ketonen
• sulfiden

De aantrekkingskracht van muggen op bepaalde mensen wordt vaak verklaard door het verschil in hun geur. Bij verschillende gelegenheden is echter aangetoond dat deze vooronderstelling niet helemaal juist is, want elke muggensoort lijkt zijn eigen voorkeuren te hebben.

Bij Aedes aegypti (gele koorts-muggen) is een grotere aantrekkingskracht op Afro-Amerikanen dan op Kaukasiërs of Aziaten waargenomen. Anderzijds vertoonde de soort Anpheles albimanus een grotere voorkeur voor volwassenen dan voor kinderen.

Zoals te raden valt, wordt elke muggensoort aangetrokken door bepaalde geuren. Dat maakt het nog ingewikkelder om vast te stellen waardoor ze kiezen wie ze bijten.

Niet alles is metabolisme

Metabolisme is niet de enige factor die betrokken is bij het voortbrengen van de specifieke geur van elke persoon. Er zijn bepaalde micro-organismen die van nature op de huid leven. Die zorgen ervoor kunnen zorgen dat bepaalde stoffen hun geur veranderen en veranderen. Ook dit kan een essentiële factor blijken te zijn bij muggenbeten, al is het wat moeilijk te meten welke invloed het heeft op hun beslissing.

In feite kan bij een ziekte de populatie van micro-organismen (Engelse link) op de huid veranderd worden en de geur van de persoon tijdelijk veranderen. Als gevolg daarvan kan de kans dat muggen bijten afnemen of toenemen, hoewel alles afhangt van het pathologische proces.

Zoals je ziet is het moeilijk om de bestanddelen te identificeren die ervoor zorgen dat muggen een bepaalde persoon meer bijten. Ze veranderen namelijk naargelang de soort. Omdat dit een omstreden onderwerp is, is er nog een lange weg te gaan om tot een conclusie te komen en betere manieren te creëren om muggenbeten te voorkomen.