Afrikaanse reuzenmiljoenpoot: habitat, kenmerken en bijzonderheden

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Cesar Paul Gonzalez Gonzalez

Geschreven door Cesar Paul Gonzalez Gonzalez

Laatste update: 21 december, 2022

De Afrikaanse reuzenmiljoenpoot wordt beschouwd als de grootste duizendpoot of miljoenpoot ter wereld, want zijn langwerpige lichaam overtreft gemakkelijk dat van andere soorten miljoenpoten. Het is een landdier dat meestal over de grond kruipt, dankzij zijn grote aantal poten. Hij is niet gevaarlijk of agressief, zodat sommige mensen hem zelfs als een keuze voor een huisdier beschouwen!

De wetenschappelijke naam van de soort is Archispirostreptus gigas en hij behoort tot de groep van de myriapoda, waar alle organismen voorkomen die miljoenpoten genoemd worden. Anders dan het lijkt, hoort hij niet bij groepen die betrekking hebben op insecten of duizendpoten, hoewel beide taxa nauw verwant zijn. Lees verder en kom meer te weten over de Afrikaanse reuzenmiljoenpoot.

Habitat en verspreiding

Zoals zijn naam al doet vermoeden is de Afrikaanse reuzenmiljoenpootverspreid over een groot gebied van Oost-Afrika (Engelse link). Je vindt ze van Mozambique tot Kenia, maar vooral in gebieden dicht bij de kust. Ze bewonen vooral boomrijke ecosystemen met een hoge luchtvochtigheid, maar kunnen ook tegen droge of dorre omgevingen.

Uiterlijke kenmerken van de soort

Het lichaam van de miljoenpoot wordt gekenmerkt door verschillende ringvormige delen. Ze hebben tijdens hun leven meestal meer dan 100 verdelingen, waardoor ze ongeveer 24 centimeter lang kunnen worden. Bovendien heeft elk van deze ringen twee paar poten. Dit betekent dat ze geen duizend poten hebben, maar iets meer dan 200.

Dankzij zijn lichaamsstructuur heeft de miljoenpoot een grote soepelheid, waardoor hij zonder problemen verschillende oppervlakken kan beklimmen. Om deze reden verwarren veel mensen ze met een reuzenworm. Dit is natuurlijk alleen uiterlijk, want miljoenpoten hebben een verhard exoskelet en geen slappe huid zoals wormen.

De kleur van de Afrikaanse reuzenmiljoenpoot is meestal donker, maar met roodachtige ringranden. Door zijn wijde verspreiding kun je ze echter ook in andere lichtere tinten vinden en afwijkend van het normale patroon.

Gedrag

Afrikaanse reuzenmiljoenpoten hebben de neiging ‘s nachts het meest actief te zijn, omdat ze dan onopgemerkt kunnen blijven door roofdieren. Hoewel ze een groot aantal poten hebben, is hun beweging te traag en zijn ze niet in staat gemakkelijk te ontsnappen. Daarom worden ze overdag een gemakkelijke prooi voor behendige dieren zoals vogels.

Voeding

Het dieet van de Afrikaanse reuzenmiljoenpoot berust hoofdzakelijk op het verorberen van rottend plantenafval, zoals blad, groente, fruit, en plantenresten. Dankzij dit voedsel helpen ze voedingsstoffen uit het ecosysteem te recyclen. De soort vertoont echter bepaalde opportunistische gedragingen, want als ze de resten van een insect vindt, is de kans groot dat ze zich ermee voedt.

Voortplanting

De balts van deze miljoenpoot is vrij eenvoudig, want ze stemmen hun lichaam alleen af op dat van het vrouwtje en trillen met hun poten als was het een uitnodiging om te paren. Op dat moment kan de potentiële partner het verzoek afwijzen of juist aanvaarden en met de spermaoverdracht beginnen.

Tijdens dit proces “omhelzen” en verstrengelen beide exemplaren elkaar. Hierdoor wordt het vrouwtje bevrucht en na 3 of 4 weken begint ze haar eieren te leggen, zodat ze snel een nest voor haar jongen moet zoeken. Tenslotte zorgt de moeder voor haar jongen tot ze uit het ei komen en elk voor zich kan zorgen.

De Afrikaanse reuzenmiljoenpoot als huisdier

Miljoenpoten hebben niet veel verzorging nodig en hun dieet kan gebaseerd zijn op groenten en fruit. Daarom hebben sommige mensen ervoor gekozen ze als huisdier te houden. Sommige landen hebben echter beperkingen op hun invoer gesteld, omdat ze beschouwd worden als een invasieve soort die ecosystemen ernstig kan aantasten.

Als je geïnteresseerd bent in het houden van een Afrikaanse reuzenmiljoenpoot als huisdier, ga dan eerst na of je in je land een wettelijke vergunning nodig hebt. Als je er al een hebt, of als er geen verbod is, moet je rekening houden met de volgende aspecten:

• Terrarium. Dit moet vegetatie, aarde en hout bevatten. Vergeet niet reliëfs en hellingen aan te bieden die hij op eigen kracht kan beklimmen, en ook wat verhoogde plaatsen en grotten. De minimum afmetingen voor zijn habitat moeten 60 centimeter lang, 40 centimeter breed en 40 centimeter hoog zijn.
• Temperatuur. Deze soort komt uit een warm klimaat, dus de temperatuur van zijn verblijfplaats mag niet onder de 25 graden Celsius  zakken.
• Vochtigheid. Op dezelfde manier is vochtigheid een veelvoorkomend bestanddeel in zijn natuurlijke habitat, dus moet die in gevangenschap op minimaal 80% gehouden worden.
• Voedsel. Het is voldoende om ze groenteschrootjes, bladeren, fruit en groenten te geven.

Afrikaanse reuzenmiljoenpoot rariteiten

Ondanks dat hij op het eerste gezicht een klein en oninteressant lichaam heeft, zijn er toch verschillende rariteiten over de Afrikaanse reuzenmiljoenpoot. Enkele ervan zijn de volgende.

Verdedigingsmechanisme

Hoewel ze geen complex gedrag vertonen, hebben miljoenpoten een uniek verdedigingsmechanisme ontwikkeld. Dit bestaat eruit dat ze zich opkrullen om hun kop te beschermen. Zo kunnen ze als hun lichaam gewond raakt, toch nog overleven. Ook beginnen ze in deze houding een irriterende stof over hun hele lichaam af te scheiden.

De vloeistof die hij uitstraalt is bedoeld om zijn agressor af te schrikken, zodat hij geen merkbare schade aanricht. In feite zal iemand, als hij of zij met de irriterende stof in aanraking komt, alleen milde symptomen van jeuk en ontsteking hebben. De effecten zijn echter agressiever op kwetsbare plaatsen zoals de binnenkant van de mond of de ogen.

Hun vrienden: mijten

Afrikaanse reuzenmiljoenpoten hebben een zeer nauwe relatie met mijten. In feite blijven de kleine geleedpotigen vaak op het lichaam van de miljoenpoten zitten om het schoon te maken. In ruil voor deze dienst beschermt de miljoenpoot ze en zorgt voor vervoer (Engelse link).

Ondanks dat ze een nogal angstaanjagend en onvriendelijk uiterlijk hebben, hebben Afrikaanse reuzenmiljoenpoten dus eigenlijk een heel interessant lichaam. Hoewel ze geen aaibare soort zijn, valt niet te ontkennen dat ze een belangrijke rol spelen in het ecosysteem als recyclers van voedingsstoffen.