Wat is genetische selectie bij gedomesticeerde dieren?

Geschreven en geverifieerd door de biologe María Muñoz Navarro

Laatste update: 21 december, 2022

Vandaag gaan we bespreken wat genetische selectie is. Er zijn hondenrassen waaraan we bepaalde eigenschappen en kenmerken toeschrijven die deze dieren uniek en gemakkelijk te herkennen maken. Denk bijvoorbeeld aan de snelheid van windhonden of de intelligentie van poedels.

Hetzelfde gebeurt met andere dieren, zoals boerderijdieren, die bestemd zijn om in specifieke behoeften te voorzien. Denk bijvoorbeeld aan de productie van melk, vlees of eieren. Dit alles is aan een proces te wijten dat genetische selectie wordt genoemd. Lees verder om erachter te komen wat deze term betekent en ontdek hoe het bij huisdieren voorkomt.

Op zoek naar de beste kwaliteit

Genetische selectie komt niet alleen bij honden voor, maar ook bij andere huisdieren zoals vissen, paarden en zelfs gekko’s. Het is een proces dat aantoont dat er dieren met een uiterlijk en gedrag zijn waardoor ze zich vaker kunnen voortplanten.

We moeten er rekening mee houden dat gedrag, net als alle kenmerken van dieren, een combinatie van genen en de omgeving is. Tegelijkertijd is domesticatie een vorm van genetische manipulatie die mensen al jaren gebruiken, zowel bij planten als bij het fokken van dieren, om gewassen en vee vorm te geven om aan hun behoeften te voldoen.

Domesticatie is daarom de selectie van gedragskenmerken die specifieke vaardigheden van dieren verbeteren. Pluimveehouders gaan bijvoorbeeld op zoek naar de dieren die hen eieren, vlees en nakomelingen geven.

Ze maken daarom een selectie en ze behouden de exemplaren die deze eigenschappen bezitten. Dit is hoe we rassen produceren. Dit laat ons dus zien hoe mensen dieren volgens onze doelen en behoeften hebben gevormd sinds mensen ze gingen domesticeren.

Genetische selectie is ook gebruikt om de gezondheid en het gedrag van dieren te verbeteren. Door bijvoorbeeld ongewenst gedrag, zoals agressie bij varkens, uit te bannen. Op deze manier helpt genomische selectie om dierenwelzijn problemen te verminderen.

Dieren die genetische selectie hebben ervaren

Niet alles komt op kippen en muizen neer. In feite is genetische selectie een mechanisme van antropische modificatie dat bij veel diersoorten veranderingen heeft veroorzaakt. Hieronder laten we je er een paar zien.

Honden

De hond was de eerste soort die werd gedomesticeerd, waardoor hij tegenwoordig heel anders is dan zijn wilde voorouder. Hondenrassen vertonen zeer uiteenlopende morfologische verschillen. Er is daarom in vergelijking met andere dieren zo’n grote verscheidenheid aan genetische diversiteit onder hen.

In de loop van de eeuwen hebben mensen eigenschappen uitgekozen om deze dieren te maken tot wat ze nu zijn: trouwe en sociale metgezellen.

Paarden

In het geval van paarden hebben mensen steeds meer soorten voor competitieve sportevenementen gebruikt en gefokt.

In een studie gepubliceerd door het academische tijdschrift PLoS ONE (Engelse link), kozen onderzoekers vier warmbloedige paarden en ze toonden aan dat de overheersende genen de genen zijn die betrekking op spierontwikkeling, groei en vruchtbaarheid hebben.

Melkkoeien

In de melkveehouderij is genenselectie een hulpmiddel dat mensen gebruiken om de melkproductie te verbeteren en fokprogramma’s zijn tot drie keer zo groot geworden.

We moeten dit proces echter niet alleen op menselijke consumptie richten. Genetische selectie dient er ook voor om deze dieren een gezond en pathologievrij leven te bezorgen.

Vis

In 2016 toonde Paulino Martinez, hoogleraar genetica, de voordelen aan die genetische selectie in de aquacultuur biedt. In het kader van de visteelt leidt de toepassing van genetische selectie tot het ontstaan van minder ziekten. Of bijvoorbeeld mosselkweek waarbij minder giftige producten worden vastgehouden.

Een andere manier om deze sector te begunstigen, is door het geslacht van de vis te beheersen:

“Als we het over het geslacht van de exemplaren hebben, dan is het belangrijk om op te merken dat bij de tarbot- en zeebaarskwekerij het verkrijgen van vrouwtjes van groter belang is. Dat komt omdat ze meer groeien. Bij tilapiakwekerijen hebben mannetjes echter de voorkeur.”

Gekko’s

Luipaardgekko’s zijn dankzij het gemak waarmee ze kunnen worden grootgebracht en in gevangenschap kunnen worden gehouden het meest populaire type reptiel-huisdier. De diversiteit aan kleuren en vormen bij deze dieren is aan het aantal kruisingen te wijten dat ze hebben ondergaan en de actie van genetische selectie door fokkers.

Voor de genetische selectie van huisdieren of ertegen?

Ondanks de voordelen van deze genetische tool, is het gewoon een andere manier waarop mensen dieren manipuleren om in hun behoeften te voorzien. Deze selectie komt niet alleen bij dieren voor, maar ook bij gewassen, waar we de meest gewenste eigenschappen, zoals smaak of kleur, in één soort combineren.

We willen daarom de lezers vragen of je het met dit idee eens bent. Wij zijn tenslotte degenen die van deze situatie profiteren.