Zintuiglijke waarneming: het tijdsbesef van honden

Men beweert dat het niet uitmaakt of je nu maar vijf minuten of drie dagen weg van huis bent geweest. Je hond zal in beide gevallen even blij zijn wanneer je terugkomt. Dat wordt toegeschreven aan het vermoeden dat onze harige vrienden geen tijdsbesef hebben. Maar klopt dat vermoeden wel? Hoe voelen honden tijd aan?

Dit onderwerp is eigenlijk best wel interessant. Daarom dachten wij eraan om wat tijd opzij te zetten en het met je te bespreken.

Hoe honden tijd aanvoelen

Dankzij onze klokken en horloges kunnen wij als mens de tijd goed bijhouden. Maar veel mensen zullen beweren dat ze kunnen zeggen hoe laat het is, zelfs als ze geen klok of horloge hebben. Dat komt omdat ze eerder al op een klok hebben kunnen aflezen hoe laat het toen was. Bovendien kunnen we aan de hand van het daglicht inschatten hoe laat het is.

Voor honden liggen de zaken echter ingewikkelder. Zij houden de tijd bij door middel van hun circadiaan ritme en zintuiglijke waarneming. We zullen deze beide concepten analyseren.

Tijdsbesef en circadiaan ritme

Om iets over dit concept te kunnen zeggen moet je natuurlijk eerst weten wat een circadiaan ritme is. Alle instinctieve impulsen die honden hebben, zoals eten, drinken, paren, of spelen, worden bepaald door deze ritmen.

Deze ritmen zijn sterk gerelateerd aan de omwentelingscycli en de omwenteling van de Aarde. Op die manier zijn het processen die een verschil maken tussen dag en nacht. De biologische klok van het dier is op deze cycli afgestemd. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen dag en nacht en het dier begrijpt welk moment van de dag het is.

Tussen zes uur ‘s avonds en zes uur ‘s ochtends herkent het dier bijvoorbeeld dat de volgende processen in zijn lichaam plaatsvinden:

• 18:30 – Maximumwaarde bloeddruk
• 19:00 – Hoogste lichaamstemperatuur
• 21:00 – Afscheiding van melatonine
• 22:30 – De darmbewegingen vallen stil
• 02:00 – Zeer diepe slaap
• 04:30 – Laagste lichaamstemperatuur

Tussen zes uur ‘s ochtends en zes uur ‘s avonds vinden de volgende processen plaats:

• 06:45 – De bloeddruk stijgt
• 07:30 – Het lichaam stopt met melatonine af te scheiden
• 08:30 – Darmbewegingen
• 10:00 – Waakzame stand
• 14:30 – Goede coördinatie
• 17:30 – Efficiëntie van de spieren

Met behulp van zo’n strak circadiaan ritme heeft je hond door welk moment van de dag het is. Als baasje moet je daar dus rekening mee houden wanneer je hem iets wilt bijleren, je hem wilt africhten, of als hij aan een wedstrijd deelneemt. Op die manier bereikt je hond zijn maximale fysieke en mentale potentieel. En je huisdier hoeft niet nodeloos te lijden.

Tijdsbesef en zintuiglijke waarneming

Wij kunnen onze zintuigen gebruiken om waar te nemen dat de tijd voorbij gaat. Maar honden kunnen dat ook.

Ze zien ook hoeveel licht er via het venster binnenkomt. Het maakt niet uit of ze nu alles in zwart-wit zien of niet. Het verschil tussen het licht wanneer je van huis wegging en wanneer je weer terugkwam vertelt hen dus hoeveel tijd er is voorbijgegaan.

De reukzin is een ander zintuig dat een fundamentele rol speelt in het tijdsbesef van een hond. Wanneer je ver weg van huis gaat vermindert je geur. Je hond weet op die manier dat je voor een geruime tijd weg bent. Maar wanneer je dan weer dichterbij komt kan hij je van meters ver al ruiken. Als dat met enige regelmaat gebeurt, leert de hond het moment herkennen waarop je iedere dag thuiskomt. De reukzin is bij honden het sterkst gerelateerd aan het geheugen.

We concluderen dat het tijdsbesef van honden te maken heeft met hun instincten. Ze kunnen omstandigheden associëren met het moment waarin ze zich bevinden. Om die reden raakt een hond bedroefder als je niet vijf minuten maar drie dagen langer dan normaal wegblijft. Ze hebben misschien wel geen klok of horloge, maar honden merken wel dat de cycli waar we het eerder over hebben na een geruime tijd een paar keer voorbij zijn gegaan. Zo beseffen ze dus dat je al langer weg van huis bent.