Ken je deze 10 veelvoorkomende ziekten bij tamme egels?

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez

Laatste update: 22 december, 2022

Egels ( Atelerix albiventris ) komen steeds vaker voor in huizen over de hele wereld, ondanks het feit dat ze in sommige regio’s verboden zijn vanwege hun invasieve potentieel. Helaas zijn er veel voorkomende ziekten bij tamme egels die hen ongeschikt maken om ze als huisdier te houden.

Deze dieren zijn schattig en met hun kleine snuiten en chagrijnig temperament, verzachten ze zelfs de meest veeleisende eigenaar.  Voordat je echter een exemplaar aanschaft, moet je er rekening mee houden dat egels niet gedomesticeerd kunnen worden.

Het maakt niet uit of hij in gevangenschap is grootgebracht. Je zult merken dat een egel zorg en eisen stelt die in een huis moeilijk na te bootsen zijn. Dit is nog duidelijker als je in een flat zonder tuin woont.

In dit artikel gaan we vertellen wat de 10 veelvoorkomende ziekten bij egels zijn. Ook zullen we ingaan op hoe je deze problemen kunt detecteren.

1. Obesitas

Gedomesticeerde egels van de soort Atelerix albiventris wegen ongeveer 400 gram tot 1,1 kilogram. Deze dieren zijn erg vatbaar voor zwaarlijvigheid. Dat komt doordat ze hun buik vol eten als dat wordt toegestaan. Daarnaast is het erg moeilijk om het ideale voedsel voor hen te vinden. Als ze alleen hondenvoer eten, zullen ze vroeg of laat gewichtsproblemen krijgen.

Hier moet nog aan worden toegevoegd dat veel egels niet de beweging krijgen die ze nodig hebben. In hun natuurlijke omgeving zullen ze ‘s nachts veel bewegen. Het repliceren van hun natuurlijke omstandigheden in een huis is echter zeer complex is.

Over het algemeen wordt van een egel gezegd dat hij zwaarlijvig is wanneer hij zich niet meer volledig in een bal kan oprollen en huidflappen rond zijn poten heeft.

Door je egel iedere dag ongeveer 2 uur uit te laten voor een wandeling, kan hij trainen en calorieën verbranden. Het is het beste om dit ‘s morgens vroeg of ‘s avonds laat te doen, omdat ze dan het meest actief zijn.

2. Gastro-intestinale obstructies

Egels graven in hun natuurlijke omgeving gangen en staan voortdurend in contact met de aarde. Ze snuiven en bijten alles wat hun aandacht trekt. Ze smeren zelfs de geuren van de dingen die hen fascineren op hun stekels, in een proces dat bekend staat als zalving.

Helaas kan deze nieuwsgierigheid zijn tol eisen van je huisdier. Gedomesticeerde egels hebben vaak last van gastro-intestinale obstructies, omdat ze onder andere de neiging hebben om gom, haar en tapijtvezels te eten. Symptomen van deze aandoening zijn onder andere:

• anorexie
• lethargie
• slechte eetlust
• ineenstorting

3. Enteritis

Enteritis is een van de veelvoorkomende ziekten bij tamme egels. Het komt vooral voor bij dieren die rauw vlees of onvoorbereid voedsel consumeren. Deze medische aandoening wordt meestal veroorzaakt door een darminfectie door bacteriën van het geslacht Salmonella.

De ziekte gaat gepaard met symptomen zoals diarree, gewichtsverlies, lethargie en tekenen van uitdroging. Behandeling van deze aandoening is gebaseerd op antibiotica, maar sommige egels met enteritis zijn asymptomatisch.

4. Acariose

De term acariose verwijst naar de aantasting van de huid van het dier door mijten van de soort Caparinia tripilis. Dit gaat gepaard met klinische symptomen zoals:

• het verlies van pennen.
• hyperkeratose (epidermale verdikking).
• witachtige plaques op de huid en rond de ogen van de egel.
• chronische lethargie.
• verlies van eetlust.

Over het algemeen zullen aangetaste egels krabben en zo de aandoening duidelijk maken. In de dierenkliniek is ivermectine meestal de voorkeursbehandeling voor deze gevallen. Dit kan alleen worden gegeven of in combinatie met andere geneesmiddelen. Alle elementen van de kooi moeten grondig worden schoongemaakt om te voorkomen dat de mijten het dier opnieuw besmetten nadat het is genezen.

5. Kanker en goedaardige tumoren

Helaas komen goedaardige kankers en neoplasmata zeer vaak voor bij egels. Sommige onderzoeken (Engelse link) schatten dat tot 50% van de dieren gedurende hun hele leven een soort tumor ontwikkelt.

Deze aandoening is dodelijk en heeft bij egels een fatale prognose. De meest voorkomende kankersoorten komen voor in de borstklieren, lymfatisch weefsel (lymfosarcomen) en in de mond.

Meer dan 80% van de tumorprocessen bij deze soort is kankerverwekkend en bijna allemaal leiden ze tot de dood. Als we zeggen dat egels geen goede huisdieren zijn, is dit een van de argumenten die de bewering ondersteunen.

Het fokken onder familieleden en het gebrek aan controle bij de verkoop ervan kan in de loop van de tijd leiden tot het verschijnen van kankerverwekkende mutaties bij egels.

6. Het wiebelige egelsyndroom (WHS)

Het wiebelige egelsyndroom is een ernstige en hardnekkige neurologische aandoening die de spieren van het dier geleidelijk afbreekt, op dezelfde manier als multiple sclerose dit bij mensen doet. Het treft gemiddeld 1 op de 10 exemplaren, waardoor het een van de meest voorkomende ziekten bij tamme egels is.

Het verlies van motorische coördinatie treedt meestal op als het dier op 2-3 jaar oud is, beginnend bij de achterpoten. Er is geen behandeling en alle dieren sterven 18-24 maanden nadat de eerste symptomen verschijnen.

7. Oogziekten

Egels hebben uitpuilende, onbeschermde ogen. Daarom is het niet ongebruikelijk dat ze zichzelf soms verwonden door een puntig oppervlak te onderzoeken of andere activiteiten te ondernemen. Gedeeltelijke of totale blindheid heeft echter meestal geen invloed op de algemene kwaliteit van leven van het dier, zoals blijkt uit het MSD Veterinary Manuals- portaal (Engelse link).

8. Mondziekten

Zoals we al hebben vermeld, komt orale kanker (met name plaveiselcelcarcinoom) veel voor bij egels. Bovendien hebben ze vaak parodontitis en gingivitis, omdat het dieet dat ze in gevangenschap krijgen meestal niet lijkt op wat ze in de natuur eten.

Deze soorten orale infecties worden behandeld met antibiotica, hoewel tandextracties nodig kunnen zijn. Je egel hard voedsel geven waar hij goed op kan knagen is een manier om mondinfecties te voorkomen.

9. Reproductieve pathologieën

Pathologische bloedafscheiding uit de vulva komt veel voor bij vrouwelijke egels. Dit wordt vooral veroorzaakt door baarmoedertumoren en endometriumpoliepen. Beide aandoeningen zijn moeilijk te behandelen en als het om kankertumoren gaat, is er helaas geen remedie.

10. Blaasontsteking

De term ‘cystitis’ verwijst naar een ontsteking van de blaas, meestal als gevolg van een bacteriële infectie. Deze aandoening gaat gepaard met diverse symptomen. Denk hierbij naast vele andere klinische symptomen aan zaken zoals:

• lethargie.
• veranderingen in de kleur van de urine.
• verlies van eetlust.
• moeite met urineren.

Naast blaasontsteking komen ook nierziekten veel voor bij egels. Deze kunnen optreden als gevolg van gelokaliseerde pathologieën in de nieren of als gevolg van systeemaandoeningen. Genetische aanleg en voedingsfactoren kunnen de hoge prevalentie van nierziekte bij deze dieren in gevangenschap verklaren.

Een laatste gedachte over ziekten bij tamme egels

Wil je na al het bovenstaande nog steeds een egel in huis te hebben? Het klinkt misschien hard, maar de trieste realiteit is dat de hoge prevalentie van ziekten bij deze soort laat zien dat wij mensen het niet voor elkaar krijgen om goed voor hen te zorgen in gevangenschap.

Het is niet normaal dat de kankercijfers zo hoog zijn, net zoals het evolutionair gezien niet logisch is dat 1 op de 10 egels dodelijke neurologische aandoeningen heeft.

Het is duidelijk dat we meer moeten weten over de egel op wetenschappelijk niveau om deze problemen te kunnen voorkomen. Bovendien moet het fokken van egels strak worden gereguleerd om inteelt en accumulatie van mutaties te voorkomen. Aangezien dit  (op dit moment) niet mogelijk is, is het erg moeilijk om deze soort als huisdier aan te bevelen.