Een puiloog bij vissen: alles wat je moet weten

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez

Laatste update: 21 december, 2022

Oogziekten zijn normaal in aquaria. Vuil water, een gebrek aan zuurstofvoorziening, een slechte waterrecycling of de aanwezigheid van scherpe voorwerpen in het aquarium kunnen een oorzaak zijn van schade aan de ogen van de bewoners. Een puiloog bij vissen, ook wel de ziekte van popeye, genoemd en medisch bekend als exophthalmus is een van de meestvoorkomende.

Er moet echter worden opgemerkt dat sommige vissen deze aandoening zich presenteert als een niet-pathologische eigenschap. Wil je alles weten over deze aandoening, lees dan verder.

Wat is een puiloog bij vissen?

Zicht is een zeer belangrijk zintuig voor veel vissoorten. De ogen van deze gewervelde dieren zijn vergelijkbaar met die van terrestrische, maar ze verschillen van de rest doordat ze sferische lenzen hebben – en niet convexe, zoals het geval is bij mensen. Ze hebben ook staafjes en kegeltjes, cellen die gespecialiseerd zijn in fotoreceptie, en ze zien vaak in kleur.

De term exophthalmus (Engelse link) verwijst naar de voortstuwing van de oogbol vanuit de orbitale holte waar hij inzit. Deze aandoening kan voorkomen bij alle gewervelde dieren die grote ogen in hun schedelholte hebben, zoals honden, katten en mensen. Bij onze soort gebeurt dit meestal als gevolg van de ziekte van Graves, traumatische laesies, tumoren en abcessen.

Aan de andere kant kunnen vissen ook exophthalmus hebben, maar dit kan pathologisch zijn of door de mens worden veroorzaakt. In dit artikel zullen we de reden voor deze ongewone oculaire voortstuwing onderzoeken.

Symptomen

Zoals de naam al aangeeft, is het belangrijkste symptoom van puiloog bij vissen dat het dier een uitpuilend, gezwollen en vreemd uitziend oog heeft. Dit komt door overtollig vocht in de oogkassen. Dit vocht oefent druk uit. Het dwingt het oog om meer dan normaal uit te steken. In deze toestand komen gelijktijdige bacteriële infecties vaak voor.

Daarnaast is de kans groot dat het oog van de vis ook een witachtige kleur krijgt. Dit symptoom is een manifestatie van de schade aan het hoornvlies. Dit kan ontstaan door overdruk in het oog, mechanische stress en mogelijke pathogenen in het oogweefsel. Als de oorzaak een directe verwonding is, kan het gebied ook bloederig zijn.

Oorzaken van een puiloog bij vissen

Het is erg belangrijk om een puiloog bij vissen te onderscheiden in twee varianten: unilateraal en bilateraal. Hieronder zullen we de bijzonderheden van elk van hen onderzoeken.

Unilaterale exophthalmus

Als slechts één van de twee ogen beschadigd is, is de kans groot dat de vis gewond is geraakt door iets in het aquarium. De lokale zwelling en de wond zullen het puiloog veroorzaken, en er kunnen ook bloedingen ontstaan.

In deze gevallen kun je het beste alle onnatuurlijke ornamenten tijdelijk of permanent uit het aquarium verwijderen. Je moet ook kijken of de vissen in je aquarium compatibel zijn, aangezien exemplaren van een andere soort de patiënt kunnen aanvallen.

bilaterale exophthalmus

Bilaterale exophthalmus treedt meestal op als gevolg van slecht onderhoud van het aquarium. In een normale situatie worden vissen in perfecte balans gehouden met de omgeving, omdat ze vocht verliezen en opnemen om hun interne systeem op orde te houden. Deze reeks processen staat bekend als homeostase.

Als de nieren, lever of kieuwen van het dier niet goed werken, kan zich helaas vocht ophopen in het lichaam. Dit resulteert in overtollig vocht in de oogkassen en dus exophthalmus in beide ogen tegelijkertijd.

Behandeling van een puiloog bij vissen

Zoals aangegeven door gespecialiseerde instanties in visverzorging, is het niet eenvoudig om een puiloog aan te pakken. Het is namelijk een multifactoriële pathologie. De eerste stap zal altijd zijn om de aquariumniveaus te meten – pH, temperatuur, ammoniak.

Als ze niet binnen de normale limieten vallen, moet het hele aquarium worden schoongemaakt en moet een (gedeeltelijke) waterverversing worden uitgevoerd.

Als de schade aan het hoornvlies niet te ernstig is, zou dit voldoende moeten zijn om de zwelling te laten verdwijnen. Tijdens het genezingsproces kiezen sommige eigenaren er ook voor om Epsomzout in kleine doses toe te voegen aan aquariumwater. Deze kunnen ontstekingen helpen verminderen en de groei van ziekteverwekkers voorkomen, zoals studies (Engelse link) aangeven.

Sommige eigenaren gebruiken ook breedspectrumantibiotica voor aquariums. Dit kan voorkomen dat het gebied ontstoken raakt

Hoe kun je de ziekte voorkomen?

Exophthalmus voorkomen is eenvoudig. Meet gewoon elke week het aquariumpeil en voer elke 7 dagen een waterverversing van 20% uit. Als de bodems schoon worden gehouden de cycli van onderhoud en verversing voldoende zijn, zou een gezonde vis deze pathologie niet moeten ontwikkelen. Onthoud ook dat niet goed is om puntige voorwerpen als decoratie in de tank te hebben.

Aan de andere kant is het noodzakelijk om te benadrukken dat sommige vissen – zoals de goudvis – aangeboren exophthalmus hebben, dat op genetisch niveau is aangemaakt voor esthetische doeleinden. In deze gevallen wordt het uitpuilen van de ogen als normaal beschouwd en is het permanent.