De griezelige zwarte zeeduivel

Een van de vissen die sinds zijn ontdekking de meeste aandacht getrokken heeft, is de griezelige zwarte zeeduivel. Deze soort, ook bekend als abyssale zeeduivel, is een vis met een heel ongewone vorm.

Fysieke kenmerken van de zwarte zeeduivel

De zwarte zeeduivel is ook bekend als abyssale zeeduivel. Hij behoort tot de familie Melanocetidae, die in verschillende gebieden van de tropen voorkomt.

Ze maken ook deel uit van de orde Lophiiformes, die vertegenwoordigers van de zeeduivels bevat. Deze vissen zijn in het fossielenbestand aanwezig sinds het Eoceen, behorend tot het Cenozoïcum.

Kenmerkend voor deze soort is dat ze in het abyssale gebied van de oceaan leven, op diepten van 3.000 tot 4.000 meter. Ze zijn in dit gebied gemakkelijk te camoufleren dankzij hun donkerbruine of donkerrode kleur.

Er is een geaccentueerd seksueel dimorfisme tussen mannetjes en vrouwtjes, dat opvallend is. Ten eerste hebben vrouwtjes een grotere lichaamsomvang dan mannetjes. Ze kunnen tot een meter lang worden en ongeveer 30 kg zwaar. De lengte van de mannetjes daarentegen is een tiende van die van de vrouwtjes, en bereikt hooguit 3 cm.

Ze hebben twee kleine ogen die aan prominentie inboeten aan het uitsteeksel dat bij de vrouwtjes uit de neus ontspruit. Dit uitsteeksel, of “hengel,” eindigt in aas vol bioluminescerende bacteriën, waarmee ze de aandacht trekken.

Habitat en verspreiding

De zwarte zeeduivel komt wijd verspreid voor op de bodem van de Atlantische, Stille en Indische Oceaan. De zwarte zeeduivel is een bathypelagische soort, wat betekent dat hij alleen op de oceaanbodem voorkomt. Ze worden meestal gevonden op diepten van meer dan 1.000 meter.

Voedsel van de zwarte zeeduivel

Ze maken deel uit van de “hengelvissen”-familie, en deze naam verwijst naar een eigenschap die alleen bij vrouwtjes voorkomt. Vrouwelijke zeeduivels vertonen een ruggengraatuitsteeksel dat uit hun bek steekt.

Dit uitsteeksel heeft de vorm van een hengel en is waaraan de soort zijn naam dankt. Aan het uiteinde ervan zit een lichtgevende lokstof (bioluminescente bacterie), waarmee hij prooien lokt.

Zodra de prooi nadert, aangetrokken door het licht, worden ze gegrepen door de grote bek van deze vis. De zwarte zeeduivel heeft zo’n flexibel lichaam dat hij het kan vervormen en een twee keer zo grote prooi kan inslikken.

Deze evolutionaire strategie heeft hen in staat gesteld te overleven in een omgeving waar voedsel niet overvloedig is. Bovendien hebben ze een gebit dat uit scherpe tanden bestaat, waardoor de prooi niet kan ontsnappen.

Al met al is de zwarte zeeduivel een vleesetende vis die zich voedt met prooien van verschillende grootte. Dankzij zijn grote bek heeft hij geen moeite om de gevangen prooi door te slikken.

Gedrag van de zwarte zeeduivel

Toen deze soort voor het eerst ontdekt werd, vonden wetenschappers alleen vrouwelijke zwarte zeeduivels. Uiteindelijk werd waargenomen dat de mannetjes als parasieten aan de vrouwtjes vastzaten.

De mannelijke zwarte zeeduivel heeft een parasitair gedrag aangenomen tegenover het vrouwtje. Zodra een jonge zwarte zeeduivel een vrouwtje tegenkomt, hecht hij zich met zijn tanden aan haar vast.

Na verloop van tijd komt er een moment waarop het mannetje zich met het vrouwtje versmelt. Hij doet dat op zo’n manier dat hij zijn huid en bloedsomloop integreert, en zijn ogen en alle organen behalve de testikels verliest.

Er zijn vrouwtjes waargenomen die in totaal tot zes of meer mannetjes in hun lichaam kunnen dragen. Verder moeten ze samensmelten met een vrouwtje om te overleven.

De reden hiervoor is dat de mannelijke zwarte zeeduivel een spijsverteringsstelsel ontbeert. Zonder dat kunnen ze niet lang zelfstandig leven. Bovendien hebben ze een sterk ontwikkeld reukvermogen. Zo kunnen ze het feromoonspoor volgen dat het vrouwtje achterlaat, want ze kunnen heel zwakke geuren oppikken.

De zwarte zeeduivel is wel eens afgeschilderd als een enge vis, misschien vanwege zijn uiterlijk of zijn manier om zijn prooi te misleiden. Het is echter een soort met een merkwaardige evolutionaire strategie, zowel wat betreft het vangen van prooien als de verhouding tussen vrouwtjes en mannetjes.