Waarom ruiken katten aan hun anus?

Heb je ooit katten aan hun anus of zelfs aan die van een andere kat zien ruiken? Waarom denk je dat dit gebeurt? Om deze vraag te beantwoorden is het belangrijk iets te weten over de reukzin van een kat, en zijn manier van communiceren via dit zintuig.

Katten ruiken aan hun anus om vele redenen, variërend van de meest natuurlijke tot bepaalde ziekten. Als je wilt weten hoe de reukzin van katachtigen in verband staat met hun anus en welk doel het ruiken eraan heeft, lees dan zeker verder.

De reukzin bij katten

Volgens deskundigen van VCA Ziekenhuizen (Engelse link), en net als mensen, hebben katten 5 neurologische basiszintuigen: smaak, tast, gehoor, zicht, en reuk. Van deze zintuigen is reuk het meest ontwikkeld bij de katachtige.

Vergeleken met mensen hebben katten een reukzin die 14 keer gevoeliger is. De menselijke neus bevat ongeveer 5 miljoen reukreceptoren die aroma’s waarnemen, terwijl de neus van een kat tussen de 45 en 80 miljoen reukreceptoren draagt.

Het orgaan van Jacobson

Behalve dit overontwikkelde reukvermogen hebben katten ook nog een extra hulpmiddel om dit vermogen nog verder te vergroten: het orgaan van Jacobson (een speciale structuur die ook wel het vomeronasaal orgaan). Dit bevindt zich in de neusholte en opent zich naar de bovenkant van de bek, vlak achter de bovenste snijtanden.

Dit verbazingwekkende orgaan dient als een secundair reukorgaan. Het detecteert specifieke chemische stoffen met behulp van zenuwen die rechtstreeks naar de hersenen leiden. In tegenstelling tot de reukcellen in de neus, reageren de geurreceptoren van het orgaan van Jacobson niet alleen op gewone geuren. Ze pikken daarnaast ook chemische stoffen op die helemaal geen geur hebben.

Deze receptoren functioneren om geuren te herkennen die voor mensen niet waarneembaar zijn.

Andere functies van het orgaan van Jacobson

Het orgaan van Jacobson communiceert met het deel van de hersenen dat zich met paring bezighoudt en zijn belangrijkste functie heeft te maken met voortplanting. Door feromonen te herkennen, geven deze zenuwuiteinden mannelijke en vrouwelijke katten de informatie die nodig is om te bepalen of een lid van het andere geslacht beschikbaar is.

Bovendien versterkt dit orgaan de reukzin die pasgeboren kittens nodig hebben om de door hun moeder verstrekte voedselbron te vinden. De kleine katachtigen zijn in staat hun moeder van andere zogende moeders te onderscheiden door hun reukzin.

Waarom ruiken katten aan hun anus?

De twee delen van het katachtige geurdetectiesysteem (de neus en het orgaan van Jacobson) werken samen. Dit is noodzakelijk om delicate geuren te registreren die geen enkele andere structuur op eigen houtje zou oppikken. Als een poes zijn lippen samentrekt en lijkt te glimlachen, is dat omdat hij zijn orgaan van Jacobson geopend heeft en de lucht geuren naar hem toe duwt.

Als je je kat met open mond aan zijn eigen anus hebt zien ruiken, is dat omdat hij iets gewaarwordt dat zijn olfactorische aandacht trekt.

Echter, als katten heel vaak aan hun anus ruiken, is dat meestal een reden tot bezorgdheid. Het is normaal dat ze met dit gebied omgaan voor verzorgingsdoeleinden, maar als je katachtige het heel voortdurend doet, moet je met je dierenarts nagaan wat er aan de hand is, want er kan een probleem zijn met hun anaalklieren.

Wat zijn de anaalklieren bij katten?

Zowel mannelijke als vrouwelijke katten hebben twee anaalklieren die rond hun rectale openingen liggen. Volgens deskundigen (Engelse link), lijken ze van buitenaf op twee heel kleine gaatjes aan weerszijden van de anus.

Deze zichtbare openingen leiden naar de kleine ballonvormige anaalklieren die zich in het rectale organisme van de katachtige bevinden. De klieren zijn van nature gevuld met een vies ruikende vloeistof die uitgestoten wordt als een katachtige poept. Anaalklieren zijn erg belangrijk. Ze stellen katten namelijk in staat hun territorium af te bakenen en hun aanwezigheid aan andere dieren kenbaar te maken.

Een katachtige heeft ook de neiging vloeistof uit zijn anaalklieren te stoten als hij bang of gestrest is. Dit zie je vaak als een kat naar de dierenarts of trimsalon moet. Het vocht kan er dan uit spatten en een heel nare geur tot gevolg hebben. Dus, als je kat veel aan zijn anus ruikt, eraan likt, of vaak over de vloer wrijft, is het belangrijk om te onderzoeken wat de oorzaak van het gedrag is.

Waarom ruiken katten aan elkaars anussen?

Katachtigen communiceren ook met elkaar, maar ze doen dat op verschillende manieren, afhankelijk van de onmiddellijke context. Ze geven elkaar geen hand of omhelzing en ze communiceren niet verbaal, maar ze onderzoeken elkaar wel op een schijnbaar onmerkbare manier.

Als twee katachtigen elkaar ontmoeten, ruiken ze meestal eerst aan het kopgebied en geven elkaar zelfs een zachte tik in dit gebied. Bij de fysieke begroeting komen feromonen vrij. Deze stoffen vertellen veel over de stemming en de fysiologische toestand van de ander.

Daarom, dient de reukzin van een katachtige als een chemisch communicatiemiddel. De geproduceerde aroma’s geven een kat informatie over wat zijn nieuwe vriend graag eet en in welke stemming hij verkeert.

Alleen al door aan een metgezel te ruiken, kan een kat bepalen of die mannelijk of vrouwelijk is. Ook weet hij of het dier kalm of agressief, gezond of ziek. Zoals je weet vinden we binnen in het rectum anaalklieren, en als katten aan de anus van een andere kat ruiken, kunnen ze heel wat informatie afleiden.

De geur is uniek voor elke kat en dient als een vorm van identificatie. Twee katachtigen zijn er dus vaak snel achter of ze elkaar eerder ontmoet hebben door de geur.

Aan de andere kant, alleen al de daad van ruiken aan de anus vestigt dominantie in de relatie. De dominante kat zal meestal het initiatief nemen tot het ruiken. De meer onderdanige kat zal op zijn beurt wachten.

Zoals je ziet, zit er altijd iets achter dierlijk gedrag. In dit geval hebben katten verschillende redenen om aan hun anus te ruiken, en sommige zijn even natuurlijk en noodzakelijk in hun katachtige leven als de eenvoudige handelingen van klimmen en miauwen. Evengoed is het een goed idee om naar de dierenarts te gaan als je huisdier deze handeling overdadig beoefent.