De uitgestorven megafauna van Australië

Geschreven en geverifieerd door de biotechnoloog Alejandro Rodríguez

Laatste update: 21 december, 2022

In 1969 ging Rod Wells, een fanatieke fossielenzoeker, de Victoria Cave in Zuid-Australië binnen. Hij had zich nooit kunnen voorstellen dat hij diep in het binnenste van de grot fossielen zou vinden van enkele van de grootste dieren die ooit op aarde rondzwierven. Zoals gezegd, welkom bij de megafauna van Australië.

Dit artikel laat je enkele van de meest fascinerende reusachtige dieren zien die in Australië tijdens het Pleistoceen leefden.

Megafauna van Australië: de diprotodon

De diprotodon, te zien op de foto bovenaan dit artikel, is voor zover bekend verreweg het meest gigantische buideldier dat ooit op de aarde heeft geleefd. Het was een herbivoor met ongeveer de grootte van een neushoorn.

De grootste exemplaren konden namelijk ongeveer drie meter hoog worden en circa drie ton wegen. De naaste levende verwanten zijn koala’s en wombats.

Volgens wetenschappers bevolkten deze dieren het eiland Australië 1,6 miljoen jaar geleden. Ze schijnen vroeger in kuddes te hebben geleefd. Die kuddes leefden vooral in beboste gebieden en weiden. Deze weiden en bossen bevonden zich altijd in de buurt van meren of rivieren. Daar voedden ze zich met bladeren, gras en een aantal soorten struiken.

Niettemin was het dier met zijn grote omvang en gebrek aan behendigheid in het nadeel. Daardoor was het een gemakkelijke prooi voor een ander lid van de megafauna van Australië. Dit dier betrof de buidelleeuw.

De buidelleeuw, een natuurlijke jager

Dit meedogenloze roofdier woog tussen de 100 en 150 kilo, en was zo groot als een luipaard. Dit maakte hem ongetwijfeld tot het grootste vleesetende zoogdier in de omgeving.

Een vreemd feit over dit lid van de megafauna van Australië is zijn oorsprong. De voorouders van de buidelleeuw waren herbivoren. Daarom werden de tanden voor dat doel aangepast. Om dit probleem op te lossen heeft de buidelleeuw met zijn scherpe snijtanden de afwezigheid van hoektanden goedgemaakt.

Daarnaast ontwikkelde het mesvormige premolaren. Premolaren zijn de twee kiezen die zich normaal direct achter de hoektand bevinden. Deze hadden, samen met de bijtkracht van hun kaken, een verwoestend effect op hun prooi.

Onderzoekers geloven bijvoorbeeld dat al deze angstaanjagende instrumenten samen de buidelleeuw in staat stelden om zijn prooi in slechts één minuut te doden.

Procoptodon, een reusachtige kangoeroe

Ook hier volgt weer een voorbeeld van een van de meest indrukwekkende exemplaren uit de megafauna. De kortbedekte reuzenkangoeroe (Procoptodon goliah) leek fysiek sterk op de kangoeroes die vandaag de dag nog leven. Het gezicht was echter vlakker en de ogen stonden naar voren gericht.

Hoewel ze erg lijken op de huidige kangoeroes, is er wetenschappelijk bewijs dat deze dieren niet bewogen door te springen. Hun anatomie is vergelijkbaar met die van tweevoeters, zoals mensen.

Zij waren een van de laatste leden van de megafauna. Ze zijn ongeveer 50.000 jaar geleden uitgestorven.

Waarom zijn ze uitgestorven?

Wat er precies met de Australische megafauna is gebeurd blijft tot op de dag van vandaag onduidelijk. Veel studies wijzen op de klimaatverandering als belangrijkste oorzaak.

Onderzoekers als Tim Flannery wijten het aan de komst van de mens op het Australische continent 50.000 jaar geleden. Ook de jacht en de ontbossing kunnen hebben bijgedragen tot het verdwijnen van deze dieren. Toch is deze theorie controversieel.

Wat de oorzaak van hun uitsterven ook is, het is duidelijk dat er miljoenen jaren geleden verbazingwekkende dieren leefden. Gelukkig heeft de moderne paleontologie en onderzoek voorkomen dat deze wezens vergeten werden.