Wist je dat varkens niet zweten?

Rond de dieren die als “boerderijdieren” beschouwd worden zweven een reeks gezegden en overtuigingen die vaak niet met de werkelijkheid kloppen, zoals de uitdrukking “zweet als een varken.” Vandaag gaan we een weinig bekend geheim onthullen: de waarheid is dat varkens niet zweten.

In feite zullen we in dit artikel twee populaire overtuigingen over varkens ontkrachten. Ben je nieuwsgierig naar meer informatie? Hier kom je iets meer te weten over varkens, die ongelooflijke maar onderschatte dieren zijn. Lees verder!

Zweten varkens?

Het antwoord is eenvoudig: nee, varkens zweten niet. Om te zweten heb je zweetklieren nodig die water en minerale zouten via de lederhuid afscheiden. Deze stof (zweet) verdampt met de omgevingswarmte en verlaagt zo de huidtemperatuur.

Varkens hebben echter maar heel weinig zweetklieren, dus kunnen ze onmogelijk zweten. In feite zijn deze zoogdieren juist vanwege deze realiteit erg gevoelig voor hoge temperaturen, want hun afvoer van lichaamswarmte is beperkter.

Omdat de mens zo gewend is aan dit thermoregulatiemechanisme -in feite behoren we tot de dieren die het meest zweten-, beseffen we soms niet dat het bij andere soorten niet veel voorkomt. Honden, bijvoorbeeld, zweten alleen via de kussentjes van hun voeten. Om overtollige warmte af te voeren helpen ze zichzelf door te hijgen.

Als varkens niet zweten, waar komt dan het gezegde “zweten als een varken” vandaan?

Hoe kwam het bij iemand op om te zeggen dat iemand anders “zweet als een varken” als hij er nog nooit een heeft zien zweten? Eigenlijk komt het door een misverstand over de oorsprong van dit veelgebruikte gezegde.

Eeuwen geleden werd in het Verenigd Koninkrijk het woord pig gebruikt voor de mallen waarin gietijzer gegoten werd, omdat het de vorm had van de borsten van deze dieren. Het gesmolten ijzer in de gietvorm werd varkensijzer genoemd.

Om te weten of het ijzer gestold was, moesten smeden kijken of er een laagje vloeistof op het oppervlak lag, dat is het “varkenszweet.” Om deze reden (en vanwege de hoge temperaturen in de gieterijen) raakte “zweten als een varken” ingeburgerd als slagzin. De eigenlijke betekenis van de uitdrukking heeft dan ook niets te maken met het zweten van een echt levend varken.

Hoe regelen varkens hun temperatuur?

Dit brengt ons dus bij de volgende vraag. Als varkens niet zweten, hoe kunnen ze dan niet sterven van de hitte? En hier komt de tweede mythe over varkens binnen – het idee dat ze zich in hun eigen uitwerpselen wentelen omdat ze smerig zijn.

Net als andere dieren die niet zweten, kiezen varkens ervoor hun huid tegen de zon te beschermen door modderbaden te nemen. Olifanten, nijlpaarden en andere zoogdieren doen dit ook, omdat de aarde een beschermende barrière vormt die hen tegen de zon afschermt.

Het probleem komt als je varkens in slechte omstandigheden houdt. Als ze omringd door hun eigen uitwerpselen leven, hebben ze geen andere keus dan zich erin te wentelen om zich tegen de hitte te beschermen. Daardoor gaan ze natuurlijk slecht ruiken en huidproblemen ontwikkelen, dus het is geen natuurlijk gedrag voor ze.

In werkelijkheid zijn varkens heel schone dieren. Als je de gelegenheid hebt ze in optimale omstandigheden te zien leven, zul je merken dat ze zich schoon en netjes houden.

Hoe varkens te helpen met hun thermoregulatie

Als je met deze schattige dieren samenwoont, weet je dat te veel blootstelling aan de zon hen problemen kan bezorgen. Hoewel ze zich door baden weten te reguleren, is het toch belangrijk hun ruimte zo voor te bereiden dat ze geen last krijgen van deze onevenwichtigheden:

• Hitteberoerte: varkens gaan buiten hun optimale thermische zone bij 26°C. Een hitteberoerte kan even dodelijk zijn als bij elke andere soort.
• Zonnebrand: gekruiste boerderijvarkens hebben een wittere huid en minder haar dan wilde zwijnen, waardoor ze veel vatbaarder zijn voor zonnebrand. De brandwonden zijn erg pijnlijk voor het dier.
• Plaveiselcelcarcinoom: zonnebrand kan leiden tot deze vorm van kanker, die veel voorkomt door blootstelling aan ultraviolette stralen.

Richtlijnen

Wat doe je dus om de gezondheid van je varkens in dit opzicht te verzekeren? De meeste informatie komt uit de ervaring van opvangcentra die varkens uit boerderijen redden. Gedurende vele jaren hebben ze gezocht naar de beste zorg voor hen, waardoor we je dit algemene advies kunnen geven:

• Je ruimte moet beschutting en veel schaduw bieden, zodat je varken kan schuilen voor ongunstige weersomstandigheden.
• Zorg voor een vijver. Het is zo eenvoudig als een gat in de grond graven met een helling aan een kant en gewoon de regen erin laten vallen. Varkens zullen erg genieten van baden en wentelen in de modder. De ruimte moet echter zo schoon mogelijk gehouden worden om infectie en andere kwaaltjes te voorkomen.
• Geef de hele dag door schoon, koel water. Drinken is ook een manier om de lichaamstemperatuur te verlagen.
• Gebruik zonnebrandcrème. Het gebruik van speciaal voor varkens bestemde zonnebrandcrème is een grote hulp om te voorkomen dat ze verbranden – ze dutten graag in de zon – en om huidkanker te voorkomen. Het mengsel moet over de oren, rug, buik en schouders gesmeerd worden.

Varkens zijn een van de meest verguisde dieren in de populaire cultuur. Ze worden altijd gezien als voedsel of als inwisselbare goederen. Daarom krijgen ze zelden een eigen identiteit, ondanks dat het ongelooflijk slimme en liefdevolle dieren zijn. Daarom is het ontkrachten van de mythes rond hen een volgende stap naar het erkennen van hun ware aard en het bevorderen van empathie jegens hen.