Hoe zit dat: wat eten muggen?

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Cesar Paul Gonzalez Gonzalez

Laatste update: 22 december, 2022

Muggen zijn vliegende insecten die in de meeste delen van de wereld voorkomen. Deze dieren worden door de samenleving als hinderlijk beschouwd. Dat komt omdat ze de neiging hebben te bijten en zo jeuk en ontstekingen veroorzaken. Ondanks dit gegeven is de realiteit dat niet alle muggen zich op deze manier voeden, maar op andere manieren eten.

Formeel worden verschillende soorten Diptera “muggen” genoemd. In deze ruimte wordt echter speciaal de nadruk gelegd op de familie Culicidae, die de meest in de volksmond bekende soorten bevat. Lees dit artikel verder en ontdek wat muggen eten.

Hoe zien muggen eruit?

Deze ongewervelde dieren hebben een klein lichaam dat in 3 delen verdeeld is: kop, borststuk en achterlijf. Bovendien worden de leden van hun groep gekenmerkt door het hebben van twee welomlijnde vleugels, daarom worden ze diptera genoemd (di-twee, pteros-vleugels).

Bovendien zijn ze goed aangepast aan het vliegen, en bezitten ze structuren die hen een zekere stabiliteit geven.

Het kopgebied bevat de ogen, antennes, en mond – bij elke soort andere organen. Het borststuk is het gebied waar alle ledematen samenkomen, zoals de 3 paar poten en de 2 vleugels. Het deel van het achterlijf tenslotte bevat het geslachtsorgaan en heeft een cilindrisch en langwerpig uiterlijk.

De mond (proboscis) van deze insecten is langwerpig en kan in twee verschillende gedaanten worden voorgesteld: zuigend en stekend zuigend. Zoals je je kunt voorstellen zijn alleen die welke het tweede type monddelen vertonen in staat te bijten en bloed te zuigen, iets wat hematofaag voeden genoemd wordt.

Wat eten muggen?

In het algemeen eten de meeste muggen suikerachtige stoffen en maar heel weinig voeden zich met bloed. Dit komt omdat elke individuele mug beperkt wordt door de soort monddelen die hij heeft en bijters zijn er van nature niet in overvloed.

Vanwege deze eigenschap kunnen deze ongewervelde dieren in twee groepen met verschillende diëten verdeeld worden:

• Likkers of zuigers. Muggen met dit soort mondjes leggen zich toe op het verteren van allerlei voedsel, zoals vruchten, sap, nectar, en bijna elke suikerhoudende stof. Ze gebruiken hun lange mond om bij deze bronnen te komen, die met grote kracht worden opgezogen. Alle mannelijke exemplaren hebben dit type mondstructuur (en bij sommige soorten ook de vrouwtjes).
• Stekelzuigers. Zoals de naam al doet vermoeden, is deze soort Diptera gespecialiseerd in het steken en opzuigen van het bloed van zoogdieren (hematofaag) om de voedingsstoffen te verkrijgen die nodig zijn voor de voortplanting.

Omdat het speeksel dat door angelzuigers wordt afgescheiden enkele antistollingsmiddelen bevat. Deze zijn nodig om het bloed te laten stromen. Vaak reageert de huid van mensen hier allergisch op. Dat kan vervolgens zwelling en jeuk veroorzaken. Alleen de vrouwtjes van sommige soorten hebben echter deze mondstructuur.

Waarom voeden muggen zich met bloed?

De reden waarom deze insecten zich met bloed voeden is dat deze vloeistof de belangrijkste bron is van essentiële eiwitten voor de ontwikkeling van hun eitjes. In feite zijn juist daarom alleen de vrouwtjes hematofaag, want zij zijn degenen die de eitjes moeten leggen.

In het algemeen beginnen de vrouwtjes, nadat ze bloed gegeten hebben, met de aanmaak van hun eitjes. Ze hebben dus veel voeding nodig als ze van plan zijn een groot aantal eitjes te leggen. Bij muggen verbruikt een gemiddeld vrouwtje slechts ongeveer 2 tot 3 milligram bloed, waarmee ze tot 100 eitjes kunnen leggen.

Hoe leiden muggen zich naar het bijten?

Alle dieren zenden bepaalde “geuren” uit die voor andere organismen waarneembaar zijn, waarvan feromonen en allelochemicaliën de belangrijkste zijn. Om zich te oriënteren gebruiken bloedzuigende insecten hun antennes om deze stoffen op te sporen, die hen vertellen in welke richting hun slachtoffer zich bevindt.

In het bijzonder zullen muggen zich aangetrokken voelen door een mengsel van feromonen en andere verbindingen. Denk bijvoorbeeld aan stoffen zoals kooldioxide, melkzuur, ammonium en estradiol. Deze stoffen zijn meestal een product van de normale menselijke stofwisseling. Ze hopen zich regelmatig op in handen, voeten, hoofd en oksels.

Daarom hebben sommige mensen meer last van muggenbeten dan anderen, omdat hun lichaam meer van deze stoffen ophoopt.

Bovendien hebben sommige soorten van deze insecten ook de neiging een voorkeur te hebben voor bepaalde soorten bloed, zodat ook de bloedchemie dit proces beïnvloedt. Uiteindelijk blijkt het hele lichaam een natuurlijke aantrekkingsstof te zijn voor deze ongewervelden.

Wat eten muggenlarven?

De larven van deze groep kunnen zich wat anders gedragen. Hun uiterlijk en morfologie zijn namelijk anders dan die van een volwassen dier. Hierdoor kan het dieet van dit stadium van de levenscyclus van de diptera als volgt ingedeeld worden:

• Suspensivoor (organisch materiaal): Deze groep omvat de meeste muggenlarven, want de meeste zijn gespecialiseerd in het zich voeden met micro-organismen of organisch materiaal dat in het water zweeft.
• Roofdieren: De larven van sommige soorten gebruiken vaak hun krachtige onderkaken om sommige larven van andere insecten te besluipen en te vangen.

Het gevaar achter hun beet

Hoewel ze ongevaarlijk lijken, hebben muggenbeten een grote medische relevantie in de maatschappij. Dit komt omdat ze verantwoordelijk zijn voor de overdracht van verschillende soorten virussen, bacteriën, protozoa en nematoden.

Die ziektekiemen kunnen bij de mens verschillende ziekten veroorzaken. Daarom worden deze insecten in tropische streken als de gevaarlijkste groep beschouwd.

Desondanks vertonen deze organismen een van de interessantste aanpassingen in de dierenwereld: ze maken gebruik van bloed om hun voedingsstoffen te verkrijgen.

Bovendien zijn de mechanismen die ze gebruiken om hun slachtoffers te herkennen zo gevoelig dat ze ongelooflijk subtiele signalen waarnemen. Zo wordt een verbazingwekkende complexiteit waargenomen, zelfs bij zulke kleine dieren als deze.