10 curiositeiten over muizen

Geschreven en geverifieerd door de bioloog Samuel Sanchez

Laatste update: 21 december, 2022

Wil je een paar fascinerende curiositeiten over muizen leren kennen? Knaagdieren zijn fascinerende dieren, maar helaas veroordelen sommige mensen ze om hun “vervelende” eigenschappen.

Deze kleine zoogdieren proberen koste wat kost te overleven en, vreemd genoeg, voelen we ons als soort soms zelfs bedreigd door hun intelligentie en vermogen om problemen op te lossen.

Hoewel deze dieren de reputatie hebben vies en een plaag te zijn, verbergen muizen talloze verbazingwekkende geheimen in hun kleine lichaampjes. Ze zijn intelligent, empathisch, in staat om zeer ongunstige situaties te overleven, en even sociaal als wij. Als je meer interessante feiten over ze te weten wilt komen, ben je hier op de juiste plaats.

10 curiositeiten over muizen

1. Muizen zijn knaagdieren…en er zijn veel soorten

De term “muis” duidt niet één soort aan, maar eerder een groep knaagdieren die een gemeenschappelijke grootte hebben. Er zijn verschillende families en geslachten die onder deze term vallen, maar de meest representatieve van allemaal is ongetwijfeld het geslacht Mus. Dit taxon bevat ongeveer 38 verschillende soorten, waaronder de huismuis (Mus musculus).

Knaagdieren vormen de grootste groep zoogdieren in de wereld, en nemen 40% van de variabiliteit van de klasse Mammalia voor hun rekening. In totaal zijn er naar schatting zo’n 1.500 soorten knaagdieren, en er zijn er nog veel meer te ontdekken. Na hen is de meest diverse groep binnen de zoogdieren die van de vleermuizen (Chiroptera).

Er zijn veel soorten muizen, maar de meest representatieve zijn van het geslacht Mus.

2. Het zijn knaagdieren om een specifieke reden

De naam knaagdier is niet toevallig gekozen. Als er één ding is dat knaagdieren (en dus ook muizen) onderscheidt van andere zoogdieren, dan is het wel hun vermogen om te knagen, wat zich uit in de aanwezigheid van enorme boven- en ondersnijtanden in vergelijking met de rest van hun schedel.

Deze hebben een grote hoeveelheid glazuur aan de voorkant en groeien gestaag gedurende het hele leven van het dier.

Omdat de snijtanden van muizen zonder ophouden groeien, moeten ze het materiaal om hen heen knagen wanneer ze maar kunnen (vooral tijdens het eten). Zo niet, dan zouden deze tanden uiteindelijk hun schedel doorboren en hen doden.

3. Een gemeenschappelijke lichaamsvorm

Nog een van de merkwaardigheden over muizen ligt in hun lichamelijke morfologie. Hoewel er veel soorten onder dit begrip vallen, hebben ze bijna allemaal bepaalde kenmerken gemeen: een geringe grootte (6 tot 10 centimeter), zeer opvallende oren, een lange en kale staart, een spitse snuit, en heel mooie snorharen die als zintuiglijke receptoren fungeren.

Alle muizen zijn klein en hun staart is ongeveer even lang als hun hele lichaam.

4. Ratten en muizen zijn niet hetzelfde!

De termen rat en muis zijn verschillend op conceptueel en taxonomisch niveau. Ratten zijn over het algemeen veel groter dan muizen, maar daarnaast hebben ze genetische informatie die verschillend genoeg is om ze in verschillende geslachten in te delen.

Ratten behoren tot het geslacht Rattus, terwijl de meeste muizen tot de geslachten Mus en Apodemus gerekend worden.

Hoewel ze tot verschillende geslachten behoren, maken ratten en muizen deel uit van dezelfde familie (Muridae). 

5. De basis van de voedselketen

Hoe schattig ze ook zijn, we moeten het hebben over muizen als prooidieren. Deze knaagdieren planten zich heel snel voort, zoals blijkt uit de volgende feiten:

• Als een vrouwtje zwanger wordt, duurt het maar ongeveer 20 dagen om te bevallen. In de 24 uur na de bevalling is het al ontvankelijk om zich opnieuw voort te planten.
• Elk nest bestaat uit 5 of 6 baby’s, al kunnen het er zelfs tot 12 zijn.
• Een volwassen vrouwtje kan 5-10 nesten per jaar baren.

Als we eenvoudige wiskunde toepassen, is het gemakkelijk af te leiden dat een vrouwtje 50 muizen of meer kan baren in een tijdsbestek van 12 maanden. Deze voortplantingssnelheid staat bekend als de R strategie.

Een enkel exemplaar baart gewoonlijk gedurende zijn leven honderden nakomelingen, maar de kans op individuele overleving is zeer gering en de gemiddelde levensverwachting is sterk verminderd.

Door hun overvloed vormen muizen de basis van het dieet van veel zoogdieren, vogels, reptielen en zelfs ongewervelde dieren.

6. Huismuizen zijn het resultaat van genetische selectie

Een andere van onze curiositeiten over muizen is dat ze sterk verschillen in hun kenmerken, afhankelijk van hun toestand. Tamme exemplaren van de Mus musculus soort zijn groter en molliger dan wilde exemplaren, want ze kunnen tot 8 centimeter lang worden en tot 130 gram wegen.

Bovendien zijn tamme muizen er in vele kleuren en variëteiten (zwart, chocolade, blauwachtig, crème, lila, roodachtig, en meer). Wilde muizen zijn er alleen in schakeringen van zwart tot bruin. Deze variabiliteit wordt bereikt door genetische selectie. Dat wil zeggen, door de mooiste exemplaren verschillende generaties achter elkaar voort te planten.

7. Het zijn expressieve en voelende dieren

Diverse studies (Engelse link) hebben aangetoond dat muizen in staat zijn complexe emoties te voelen. Zo is bijvoorbeeld ontdekt dat exemplaren die suikerrijk voedsel eten een gezichtsstructuur van vreugde vertonen die hun metgezellen die verzadigd zijn met ander voedsel niet vertonen.

Met andere woorden, het gaat niet alleen om instinct: ze hebben smaak en zijn in staat dat te tonen. Als ze prikkels verwerken, zijn deze knaagdieren in staat eigen emoties te tonen die verder gaan dan hun natuurlijke toestand. Als een muis je huis binnensluipt, moet je wel twee keer nadenken voor je hem probeert te doden.

8. Muizen hebben empathie

Ander onderzoek (Engelse link) heeft aangetoond dat wanneer ze waarnemen dat een metgezel gewond is, muizen naar hen toegaan en de neiging hebben meer met gekwetste individuen om te gaan dan met gezonde.

Dit lijkt erop te wijzen dat ze in staat zijn de pijn van anderen te herkennen, zich ermee in te leven, en zorg te verlenen aan de meest kwetsbaren in de groep.

Het is nodig dit soort gedrag verder te bestuderen, maar zonder twijfel lijkt alles erop te wijzen dat muizen in staat zijn zich in te leven in hun metgezellen.

9. Muizen hebben geen voorliefde voor kaas

Een van de meest verrassende van alle curiositeiten over muizen, nietwaar? Hoewel deze dieren in tekeningen en films altijd geassocieerd worden met het eten van kaas, hebben ze in werkelijkheid geen voorliefde voor dit voedsel.

Ze eten het als ze niets anders voor zich hebben. Het is echter zeker niet hun eerste keus en ze zijn er ook niet actief naar op zoek. Wil je meer weten over hun mening over kaas, kijk dan eens naar dit artikel!

In de natuur nemen muizen een overwegend herbivoor soort dieet aan. Daarbij eten ze allerlei vruchten of zaden van plantaardige oorsprong. Maar in stedelijke omgevingen verwerpen ze meestal niets.

Ze raken eraan gewend zich te voeden met menselijk afval dat nog in goede staat is. Ze zijn erg goed in zich aanpassen. Daarom hebben ze bijna elk soort ecosysteem gekoloniseerd.

10. Prachtige dieren die gerespecteerd moeten worden

In de laatste van onze curiositeiten over muizen willen we benadrukken dat deze knaagdieren respect verdienen en recht op leven hebben. Zoals je ziet zijn ze intelligent, empathisch, vruchtbaar, en heel mooi. Meestal dringen ze onze streken niet binnen. Ze maken echter wel gebruik van de menselijke overvloed om zich in steden te vermenigvuldigen.

Naast al hun positieve eigenschappen mogen we niet vergeten dat honderdduizenden muizen in laboratoria gebruikt worden om genezing te vinden voor menselijke ziekten. Deze kleine knaagdieren worden opgeofferd voor ons welzijn en het minste wat we kunnen doen om de gunst terug te geven is de wilde exemplaren te respecteren.