Alles over het orgaan van Jacobson bij katten

Het is dankzij dit orgaan dat katten de luchtdeeltjes kunnen "proeven" die ze ruiken.
Alles over het orgaan van Jacobson bij katten

Laatste update: 09 december, 2019

Katten hebben een veel beter reukvermogen dan mensen. Dit gevoel is een essentieel onderdeel van de manier waarop ze communiceren en met hun omgeving omgaan. Hun neus is echter niet het enige middel dat ze gebruiken om hun omgeving te leren kennen. Vandaag kun je op Mijn Dieren meer te weten komen over het orgaan van Jacobson bij katten.

Een gewerveld sensorisch hulpmiddel

Het staat bekend als het orgaan van Jacobson naar de wetenschapper die het heeft ontdekt. Dit zintuiglijke “instrument” bevindt zich in het ploegschaarbeen dat zich tussen het dak van de mond en de neusgaten bevindt. Het splitst zich af in twee verschillende “zakken” die lucht doorlaten.

Het is in feite een secundair geurorgaan dat veel gewervelde dieren hebben. Het helpt hen specifieke chemische verbindingen te detecteren. Het hebben van dit orgaan speelt vaak een belangrijke rol in de jacht en voortplanting.

Mensen hebben dit orgaan ook, maar het is nog steeds onduidelijk of we het al dan niet gebruiken. Met dit orgaan kunnen katten de deeltjes “proeven” die hun neus (niet hun mond) in de lucht opneemt.

Een kat ruikt met haar mond

Het orgaan van Jacobson bij katten bevindt zich tussen hun twee bovenste snijtanden. Het is wat hen de mogelijkheid geeft om “geuren te proeven.” Dit zintuiglijke orgaan maakt deel uit van wat het voor hen mogelijk maakt om geuren op te pikken die mensen nooit kunnen waarnemen.

Katten en hun verbazingwekkende reukzin

Katten hebben een olfactorisch systeem dat hen in staat stelt om geuren op te vangen die mensen niet kunnen ruiken. Ze kunnen bijvoorbeeld feromonen opsporen, chemische stoffen die informatie tussen dieren van dezelfde soort doorgeven.

Ze pikken deze op via hun reukslijmvlies en hun orgaan van Jacobson. Toch zijn de feromonen niet het enige dat zij met dit verbazende hulpmiddel kunnen ontcijferen.

Het is ook hoe ze nieuwe, sterke geuren (zoals bleekmiddel) analyseren die verband houden met voedsel of seks. Ze kunnen zelfs merken of een vrouwtje krols is door haar urine te ruiken.

Hoe het orgaan van Jacobson werkt bij katten

Als je oplettend bent, heb je waarschijnlijk gemerkt dat je kat af en toe vreemde gezichten trekt. Dit doet ze door haar mond te openen en door het bovenste deel van haar mond te ademen. Dan rimpelt ze haar neus en heft ze tegelijkertijd haar hoofd op.

Een kat met haar mond open

Deze serie acties wordt de Flehmen Response genoemd. Het is een biologische reactie die de normale ademhalingswegen voor een seconde sluit, zodat de lucht door het orgaan van Jacobson gaat.

Dus, als je kat bepaalde luchtmoleculen oppikt, grijpt ze deze vast met de receptoren op haar tong. Dan gaat de geur door de opening het orgaan van Jacobson binnen, als ze haar tong tegen het dak van haar mond duwt. Het is mogelijk dat ze soms haar tong beweegt om het deeltje nog beter te kunnen voelen.

Aanvullende informatie over het orgaan van Jacobson bij katten

Er zijn verschillende neurale paden voor geuren die door de neus en het orgaan van Jacobson bij katten worden opgepikt. Met de neus wordt de zintuiglijke informatie naar de cognitieve gebieden van de hersenen overgebracht. Bij het orgaan van Jacobson gaat de geur over naar de hypothalamus en de amygdala.

Nog specifieker gezegd, het gaat naar gebieden die verband houden met emotionele reacties zoals seks, sociale interactie, voedsel en zelfverdediging. Feromonen die het orgaan van Jacobson oppikt kunnen ook langzamere, meer langdurige fysiologische veranderingen teweegbrengen.

Als je dus je kleine miauwende vriendje gekke gezichten ziet trekken, weet je nu waarom hij dit doet. Het orgaan van Jacobson is het antwoord.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Verberne, G., & de Boer, J. (1976). Chemocommunication among Domestic Cats, Mediated by the Olfactory and Vomeronasal Senses: I. Chemocommunication. Zeitschrift für Tierpsychologie, 42(1), 86-109.
  • Elgayar, S. A., Saad-Eldin, H. M., & Haussein, O. A. (2017). Morphology of cat vomeronasal organ non-sensory epithelium during postnatal development. Anatomy & cell biology, 50(1), 17-25.
  • Salazar, I., Quinteiro, P. S., Cifuentes, J. M., & Caballero, T. G. (1996). The vomeronasal organ of the cat. Journal of anatomy, 188(Pt 2), 445.
  • Asproni, P., Cozzi, A., Verin, R., Lafont-Lecuelle, C., Bienboire-Frosini, C., Poli, A., & Pageat, P. (2016). Pathology and behaviour in feline medicine: Investigating the link between vomeronasalitis and aggression. Journal of feline medicine and surgery, 18(12), 997-1002.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.